Arjen Gerbens Timmenga en Scilla de Peer

zicht-op-molen-rispens-header

Naar menu Selius
Voorouderschema

Arjen: Meester timmerman en molenbouwer – Scilla: degene naar wie Selius wordt genoemd

Persoon Arjen Gerbens Timmenga Scilla Jelles de Peer
Ouders: Gerben Arjens Timmenga en Jitske Willems Schreversteyn Jelle Jans en Rinske Dirks
Geboortedatum: 19 februari 1781 – Lytsewierrum 21 december 1779 – Hidaard
Huwelijk: 6 mei 1812 Hennaarderadeel, Littenseradeel, Friesland
Overlijdensdatum: 15 mei 1858 – Easterein 6 maart 1866 – Easterein
Link naar GenealogieOnline: ——> ——>

Het echtpaar

Arjen en Scilla trouweneasterein in Oosterend op 6 mei 1812 op een mooie lentedag met een beetje bewolking. Napoleon heeft het jaar er voor bepaald dat iedereen een achternaam moet hebben, toch is de burgerlijke stand daar nog niet helemaal op ingesteld, want op de huwelijksakte staan het bruidspaar en hun ouders alleen vermeld met hun voornaam en patroniem.

Ze vestigen zich in Oosterend alwaar al snel na hun huwelijk in april 1813 dochter Jitske wordt geboren. Helaas komt dit kindje na vier maanden al te overlijden. In 1814 komt zoon Jelle ter wereld, vernoemd naar de vader van Scilla en vreemd genoeg niet naar de vader van Arjen. Die wordt wel vernoemd, maar pas bij de geboorte van jongste dochter Gerbrichje in 1823. Voor Gerbrichje worden Jitske (1816), vernoemd naar de moeder van Arjen en Rinske (1820), vernoemd naar de moeder van Scilla geboren. Rinske sterft al op 26 jarige leeftijd, de andere kinderen overleven gelukkig hun ouders.

Volkstelling

1829

Bij deze volkstelling woont het gezin in huis nummer 31 in Oosterend. Arjen is 48, Scilla 49, Jelle 15, Jetske 13, Rinske 9, Gerbrich 6. Er is een fout gemaakt in de registratie want Jelle staat te boek als Arjen Jelles in plaats van Jelle Arjens. Verder wordt de naam als Timminga geschreven. Het gezin is aangemerkt als protestants, het beroep van Arjen is Mr. Timmerman.
Klik hier om de pagina van registratie te zien.

1839

Tien jaar later wordt er weer geteld. Het gezin woont nog steeds in huis nummer 31. Onderstaand is meer te lezen over dit huis. Het aantal gezinsleden is wel geslonken. Er wonen nu nog maar 4 personen in het huis. Zoon Jelle is het huis uit, evenals dochter Jetske. Naast Arjen en Scilla wonen dochters Rinske en Gerbrich nog in. Dochter Jetske is overigens de buurvrouw. Ze woont met haar kersverse 22-jarige echtgenoot Folkert Alles Wijnstra in huis nummer 31a. Folkert is timmerman en zal vast in dienst geweest zijn bij Arjen.
Klik hier om de betreffende pagina te zien.

Woning en werkplaats

1832-kadaster-arjen-gerbens-timmengaIn 1832 wordt bij het kadaster vastgelegd dat Arien Gerbens Temminga eigenaar is van drie kadastrale objecten; huis en erf, timmerschuur en tuin, allemaal onder nummer Easterein 136. Dat blijkt vlak bij de kerk te liggen. dat is te zien op het kadastrale kaartje rechts. Het betreft het rood omlijnde deel ten zuiden van de kerk (tuin met daarop het huis en erf) en het donkerblauwe vlak (timmerschuur).

griene-leane-1Als we kijken welk pand in aanmerking zou kunnen komen, dan is het Griene Leane 1. Dat huis bestaat uit twee delen, een ouder lijkend huis achter en een aangebouwd woonhuis dat volgens het kadaster in 1900 is gebouwd.  We zien op het achterste pand het prachtige uilenbord met een opengewerkt zonnerad met een klaverblad (teken van de drie-eenheid) op de top. De zwanen hebben een halslint. Het witgeverfde pand zou, ook qua ligging (iets van de weg af) het huis van Arjen en Scilla geweest kunnen zijn.

Nog even over de naam Timmenga


Arjen is eigenlijk degene die uiteindelijk die naam aanneemt. Hij tekent op de geboorteaktes van zijn kinderen nog met Timminga. Op hun huwelijksaktes tekent hij consequent met Timmenga.
Waarom hij die verandering heeft aangebracht is een raadsel. Voor zover terug te vinden was er geen andere Arjen Timminga, zodat er ook geen noodzaak was om onderscheid te maken. In de kranten en aktes wordt zijn naam op allerlei wijzen gespeld tot Tamminga aan toe, dus dat zal ook niet de reden zijn geweest. Misschien vond hij Timmenga chiquer en misschien moeten we dat maar gewoon met hem eens zijn.

Arjen Gerbens Timmenga

Wordt geboren op 9 februari 1781 in Lutkewierum als zoon van Gerben Arjens en Itske Willems. Hij overleefd zijn twee broers en twee zusjes ruim. De beide broers worden 29 en 36, zijn zusjes sterven als kind. Het is niet duidelijk welk beroep zijn vader had en of hij timmerman is geworden via die route, of op een andere manier, maar bij de eerste vermelding van zijn volwassen bestaan, zijn huwelijksakte, wordt hij al aangeduid als timmerman. Hij is dan 31 jaar oud.

Mr. Timmerman en molenbouwer

Vanaf de eerste vermelding in de krant over hem in 1820 is hij meester timmerman en molenmaker. Vier jaar eerder komt hij voor het eerst in een notariële akte voor. Hij wordt aangeduid als Arjen Gerbens Tamminga, gehuwd met Silla Jelles de Boer, die een huis koopt in Oosterend van Teede Klases de Boer voor de prijs van f 575,-. Het zal waarschijnlijk een huis voor zijn gezin geweest zijn. Scilla is dan in verwachting van Jelle. In 1818 koopt hij een half huis in Oosterend. Hij wordt dan Arjen Gerrits Timmenga genoemd. Dit lijkt de plaats te zijn waar hij zijn timmerzaak vestigt.

In 1821 bouwt hij de nog steeds bestaande molen in Rispens. In een volgend hoofdstuk meer hierover.

In 1841 maakt hij samen met Scilla een testament op. We weten niet wat er in staat, maar het valt te verwachten dat zijn timmerzaak daar wel onderdeel van is. Toch, op 10 juli 1857, krap een jaar voor zijn dood, verkoopt hij die aan zoon Jelle. Hij is dan 76 jaar oud.

Taxateur

In 1829 wordt hij als taxateur genoemd. Het huis dat hij taxeert staat in Oosterend en hij wordt als mr. timmerman aangeduid.

Hulp voor de familie – koop en verkoop

Het is 1822 en naast zijn eigen woonhuis koopt hij nu ook een ander pand, voor f 350,- Het huis staat in Lutkewierum en komt uit de erfenis van zijn broer Pier Gerbens. De verkoop wordt door de curator gedaan. Uit de krant weten we dat de weduwe van Pier nog in het huis woont, dus Arjen zorgt in deze goed voor haar en voor de kinderen van Pier.
In 1827, de weduwe van Pier is het jaar er voor overleden, verkoopt Jelle het huis voor f 475,-

Aannemer

In 1828 wordt er een nieuwe brug gebouwd in Oosterend. Arjen wint de aanbesteding:
1828 Wommels, notaris W.K. Hoekstra
Gemeente: Hennaarderadeel
Besteding
Betreft een nieuwe brug te Oosterend, aanneemsom f 1.101,-
– Hessel Symens Baarda te Oosterend, besteder in kwaliteit als kerkvoogd te Oosterend
– Ate Sjoerds Ypma te Oosterend, besteder in kwaliteit als kerkvoogd te Oosterend
– Freerk Louws Wiersma, boer te Oosterend, besteder in kwaliteit als kerkvoogd te Oosterend
– Arjen Gerbens Timminga, timmerman te Oosterend, aannemer

Geldschieter

Blijkbaar leent hij ook geld uit want in 1834 is hij schuldeiser voor een bedrag van f 500,- tegen 5% rente. Dat is een behoorlijk bedrag dat vertaalt naar € 12.000,- in de tegenwoordige tijd. Hij leent het uit aan Hette Doekles Ypma, een boer uit Oosterend.

Project manager

Hij wordt ingehuurd door de kerkvoogden van de hervormde kerk voor werkzaamheden die misschien het best onder project management kunnen worden geschaard. Het is juni 1838. De toren van de kerk is blijkbaar flink beschadigd, want heeft een aanmerkelijke reparatie nodig, zo ook de kerk zelf. Het bericht vermeldt dat aanwijzingen van het werk te bekomen zijn bij Arjen. In 1861 moet er een pastorie gebouwd worden. Zoon Jelle krijgt nu dezelfde rol toebedeeld als zijn vader. Van die bouw weten we dat Jelle ook toezicht gehouden heeft op de werkzaamheden. Het is aannemelijk dat bij het werk aan de toren en kerk vader Arjen ook toezicht gehouden heeft.

Andere vermeldingen waarbij hij degene is die de informatie heeft bij de aanbesteding
1843 – het bouwen van een stelphuizinge onder Oosterend
1853 – het verbouwen van een schuur en huis. De opdrachtgever is Jochim A. Oostra uit Wommels.

Architect

In de rouwadvertentie die zoon Jelle plaatst, staat hij vermeld als architect. We weten dat hij molens gebouwd heeft, is helaas niet duidelijk welke andere gebouwen hij ontworpen heeft. Misschien wel de bovengenoemde twee zaken. Dat zou op zich niet onlogisch zijn als hij degene was waarbij de informatie in te winnen viel. Als ontwerper zou je daar dan ook het meeste over kunnen vertellen.

Verkoper van paarden

In het Kohier van Quotisatie van de Gemeente Oosterend staat op 4 september 1815 dat Arjen Gerbens Timminga nog moet betalen voor dragonderspaarden. Dit lijkt een soort van tweede aanmaning te zijn.
“voor het tekort komende wegens de geleverde Dragonderspaarden in den Jaar 1814, ingevolge aanschrijving van den 11 februari no. 1510 enz. jaar 1815”

Arjen overlijdt op 15 mei 1858 in Oosterend. Hij is dan 77 jaar oud.

De molen in Rispens

oosterend_rispens
De molen Rispens is door Arjen gebouwd gedurende het jaar 1821. Op 27 november 1821 sloeg de molen het eerste water uit. Hij bemaalde tot 1964 de Rispenserpolder, 145 hectare groot. De molen heeft bijna anderhalve eeuw gefunctioneerd tot 1964 toen een elektrisch gemaal het werk overnam. Hierna werd er geen onderhoud meer gepleegd aan de molen waardoor die kwam te vervallen. Gelukkig is er in 1994 besloten de molen te restaureren en te verplaatsen zodat we die heden ten dage nog in gebruik kunnen zien. Er is zelf een website over de molen waar onder andere foto’s te zien zijn van de restauratie werkzaamheden.

molen-met-houten-kap
Omdat de houten bovenas van de molen vervangen is, zijn er weinig afbeeldingen waarop deze in de originele vorm te zien is. Deze afbeelding toont de molen zoals deze was toen Arjen hem afleverde.

Een goed functionerende solide molen was niet het enige dat de opdrachtgever (Ate Sjoerds Ypma) kreeg. In de molen bracht Arjen een bord aan met een zelfgeschreven gedicht er op, ook dat bord is nog steeds te zien en het is leuk om te denken dat het dichtwerk van Arjen de molen geluk heeft gebracht en misschien ook wel de molenaars.
Voor het bord en de tekst van het gedicht, zie de speciale pagina erover. Het is leuk om te zien dat naast zijn artistieke kwaliteiten als architect en bouwer, Arjen ook affiniteit met dichtkunst had en bovendien een prachtig handschrift.

Scilla Jelles de Peer

huis-in-oosterend-1
Scilla wordt geboren op 21 december 1779 in Hidaard als dochter van Jelle Jans en Rinske Dirks. Ze is het tweede kind in het gezin. Ze heeft een zus die een jaar ouder is en drie broers, Dirk die 8 jaar jonger is, Jan is 11 jaar jonger en Gerryt wordt pas in 1793 geboren en is maar liefst 14 jaar jonger dan Scilla. Het is vreemd dat er na Scilla 8 jaar lang geen kinderen geboren worden. Ook is het opmerkelijk dat ze pas op 15 juli 1781 gedoopt wordt. Misschien was er onmin met de kerk en is een aantal kinderen gewoonweg niet gedoopt. Dat is op zich waarschijnlijk want normaal gesproken wordt de vader van de man eerst vernoemd en dan zou er dus nog een Jan geboren zijn voor 1787 (geboortejaar van Dirk).

De ouders van Scilla komen te overlijden voor 1811 en het is de vraag wie de naam de Peer voor haar heeft aangenomen. Dat is vooralsnog niet terug te vinden.

Bovenstaand een huis in Oosterend gebouwd door zoon Jelle.

Scilla zien we af en toe genoemd worden in een akte als echtgenote van Arjen. Ze komt waarschijnlijk niet uit een rijk gezin. De vader van haar moeder was een bescheiden boer in Winsum. Over het beroep van haar vader is niets bekend.

Ze overleeft Arjen en overlijdt als ze 86 jaar oud is op 6 maart 1866 in Wymbritseradeel.

De naam Scilla

Er is nogal wat variatie in hoe de naam Scilla geschreven wordt. We zien onder andere Silla, Zilla, Sela en Seeltje. De naam is waarschijnlijk afgeleid van Cecilia en komt in Friesland niet zo veel voor in die tijd. Scilla is vernoemd naar de moeder van haar moeder, Zeely Johannes die in 1722 gedoopt wordt. Die is op haar beurt vernoemd naar de moeder van haar vader Sely Jans, gedoopt in Sneek 1640, vrouw van een soldaat uit Duitsland en dochter van een soldaat.
Later wordt kleinzoon Selius naar haar vernoemd, Selius heeft twee kleinzoons die naar hem vernoemd worden en één daarvan heeft een kleindochter die ook Scilla genoemd wordt. Dat is dan de zesde vernoeming over een periode van 3 1/2 eeuw en over 12 generaties.

Bronnen en foto’s: Alle Friezen, Tresoar, Wiewaswie, Leeuwarder Courant, Kadaster, Pagina van Anton Musquetier, Volkstelling Hennaarderadeel, Familysearch
Naar menu Selius
Voorouderschema