Wat is de Gezondheidsraad?
In 1902 werd krachtens de eerste Gezondheidswet (1901) de Centrale Gezondheidsraad ingesteld.
De eerste Gezondheidswet regelde de instelling van een Staatstoezicht op de Volksgezondheid, dat inspecties uitvoerde. De Centrale Gezondheidsraad moest hieraan leiding geven. Die raad, bestaande uit de hoofdinspecteurs van het Staatstoezicht en particuliere deskundigen, kreeg daarnaast de taak de regering van advies te dienen.
In de daarop volgende jaren bleek dat de dubbele taak – besturen én adviseren – voor problemen zorgde. De Centrale Gezondheidsraad adviseerde adequaat, maar faalde als bestuursorgaan. In 1919 bracht de tweede Gezondheidswet verandering: de regering nam zelf de leiding van het Staatstoezicht in handen en de Centrale Gezondheidsraad zou voortaan alleen nog advies uitbrengen.
Selius en de gezondheidscommissie Franeker
Aan het eind van 1902 richt de Gezondheidsraad 11 gezondheidscommissies op in Friesland, waarvan de leden gekozen zijn. Selius is er vanaf het begin aan bij. Hij wordt in 1902 gekozen als lid van de gezondheidscommissie die zetelt in Franeker, voor de periode 1903 – 1908. Ook voor de tweede periode wordt hij benoemd. Uiteindelijk, er van uitgaande dat hij ook de tweede periode heeft volgemaakt, heeft hij 10 jaar lang bijgedragen aan het gezonder en leefbaarder maken van Franeker en de omliggende gemeenten.
1902 eerste periode  |
1907 tweede periode |
Adviezen van de Franeker gezondheidscommissie
De Franker commissie lijkt er voortvarend te zijn geweest. Er worden diverse zaken aangepakt op het gebied van huisvesting, arbeidsomstandigheden en gezondheid.
In het onderstaande verslag over het jaar 1907 kunnen we onder andere zien dat er tal van woningen op aangeven van de commissie onbewoonbaar werden verklaard en daar nieuwe woningen voor in de plaats komen. We kunnen er alleen maar naar raden, maar het is waarschijnlijk dat Selius hier de hand in heeft gehad.
Verslag van 1907
 |
 |
Verslag van 1908
 |
 |
Verslag van 1909
Op de website van Noordwesthoek vroeger wordt aangegeven wat de commissie in 1909 adviseerde met betrekking tot de gemeente Barradeel.
De commissie adviseerde in 1909 het gemeentebestuur van Barradeel verandering te brengen in de slechte staat van onderhoud van sloten, greppels en afwatering. De commissie gaf in overweging om de onderhoudsplichtigen aan te schrijven met het verzoek daar verandering in aan te brengen. De Raad van Barradeel verklaarde op haar beurt dat zij op advies van de commissie inmiddels een aantal woningen onbewoonbaar had verklaard*.
Ook had de Gezondheidscommissie een verzoek aan de directie van de Nederlandse Tramweg Maatschappij (NTM) gericht om in de tramrijtuigen een verbod op spuwen of anderszins de rijtuigen te verontreinigen op te willen hangen. In eerste instantie was de directie niet bereid om de nodige financiële uitgaven daarvoor beschikbaar te stellen. De commissie heeft vervolgens de landelijke Vereniging tot bestrijding van Tuberculose verzocht om hen een model ‘Spuwverbod’ toe te willen zenden. Van dit model werden toen 150 kartonnen exemplaren gemaakt die gratis werden uitgereikt om opgehangen te worden in rijtuigen en wachtlokalen. De bordjes waren rood van kleur met witte letters en hingen veel in openbare gelegenheden.
In verband met klachten, adviseerde de commissie om bij de halte van de NTM bij Hitzum een schutting te plaatsen. De commissie achtte dat nodig ‘in het belang der volksgezondheid’, omdat de reizigers daar zonder enige beschutting tegen weer en wind stonden te wachten op de tram, die ook toen niet altijd op tijd kwam.
| *De slechte staat van onderhoud zal mogelijk hier de oorzaak zijn geweest dat men tot deze beslissing kwam. Echter kwam het ook voor dat in sommige woningen herhaaldelijk inwoners werden besmet met Tuberculose. In dat geval werd er soms overgegaan de woning onbewoonbaar te verklaren en vervolgens deze af te breken om alle gevaar van verdere besmetting te voorkomen. |
| Informatie en foto’s van: Noordwesthoek Vroeger, isgeschiedenis.nl, dagjeweg.nl, Leeuwarder Courant, Nieuwsblad van Friesland |
| Naar menu Selius |