Extra informatie over de bouwwerken van Selius

1885 Posthuis Heerenveen

Posthuis-theater-nu

Het Posthuis dankt zijn naam aan de originele functie van het gebouw, herberg. De postkoetsen kwamen hier langs en de herberg bood een rustplaats voor de paarden, de koetsier en de passagiers.  De oorspronkelijke herberg “Het Posthuys” werd misschien al gebouwd bij het ontstaan van Heerenveen in 1551.   In 1754 wordt op de “herberg het Posthuys” een bod gedaan van “3300 Goudguldens en 15 stuivers”. Vanaf 1810 wordt de herberg  het “Oude Posthuis” genoemd, zoals we ook kunnen zien in onderstaande advertentie. In de herberg wordt, als men er de oude kranten op naslaat, ook veel verkocht en er worden bijeenkomsten gehouden.

Hoewel het Oude Posthuis al was ingericht om verschillende doelen te dienen, met een ruime gelagkamer, grote en kleine zaal, toneel met zit- en kleedkamers, woonkamer en Keuken, grote sociëteit- en biljartzaal, stalling en bergplaatsen, wordt het in 1885 toch blijkbaar tijd om een nieuw gebouw neer te zetten. Het gebouw wordt aangekocht door een zevental Heerenveense notabelen die voor de exploitatie van het gebouw de NV Posthuis te Heerenveen oprichten.  Eerst wordt er een ontwerpwedstrijd uitgeschreven. Er zijn blijkbaar 35 ontwerpen, een Hengeloos duo wint, J. van der Goot en N. van Kleef. Gelukkig is het ontwerp spannender dat het door hen gekozen motto: “Vergunning”.
Met het ontwerp ‘op zak’ is het dan tijd geworden voor de aanbesteding. Hoeveel partijen daaraan meedoen wordt niet duidelijk, maar op 22 juli 1885 lezen we in de krant het voor Selius en Jacobus verheugende bericht dat hen de aanbesteding gegund wordt. Ze hebben aanbesteed voor een bedrag van f 26.750,-

Eerst moet het Oude Posthuis nog gesloopt worden voor er gebouwd wordt. Of dat door een andere partij gedaan wordt, of door J. en S. Timmenga wordt niet vermeld. Er vindt nog wel een dramatische gebeurtenis plaats bij de sloop van het gebouw waarover verschillende kranten berichten.
magazine 18850724-drama
Hoe dan ook, alles wordt snel afgebroken en gebouwd want op 15 januari 1886 is de feestelijke opening van het Nieuwe Posthuis.

De functies die het Oude Posthuis had, worden in het nieuwe gebouw aangehouden en dus functioneert het gebouw niet alleen als theater.  Bijvoorbeeld worden er in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw heftige en welbezochte bijeenkomsten  gehouden, zoals de vergaderingen van de drie gemeenten Aengwierden, Schoterland en Haskerland.

In 2005 wordt het gebouw uitgebreid met een nieuw deel, waarbij het gebouw in 1885 blijft bestaan. Er worden heden ten dage nog steeds voorstellingen gegeven in het theater.

Krantenartikelen op een rijtje

Het Oude Posthuis en de ontwerpwedstrijd voor het Nieuwe Posthuis.

18850626-oude-posthuis

Functioneren van Oude Posthuis in juni 1885

18850507-winnaar-ontwerp-nieuwsvandedag

Winnaars van de ontwerpwedstrijd – juli 1885

posthuis-1910

De aanbesteding in juli 1885

18850629-aanbesteding 18850704-aanbesteding 18850722-aanbesteding-gegund
ansichtkaart-posthuis-kleur

Na de bouw

2015

zaal-posthuis

1885

18850725-financieel

1909

19091120-geen-zondagsvoorstelling

1892 Stoomgemaal Arumerpolder

molen-harmannus-nootHet stoomgemaal wordt door Selius in opdracht van het Waterschap Arumerpolder gebouwd in drie maanden tijd. Net voordat er aanbesteed wordt voor een machinegebouw en er een stoomgemaal wordt aangelegd, wordt er ook uitgediept en een dijk wordt verhoogd. Op dat moment wordt de polder nog bemalen door molens.
Na het uitdiepen volgt de bouw van het gemaal, zoals gezegd in drie maanden tijd. In de krant valt te lezen dat alles naar tevredenheid is verlopen, want er worden ruimhartige complimenten uitgedeeld. Men is een jaar later ook optimistisch over wat het gemaal aan zou kunnen en wil het te bemalen gebied uitbreiden.
Het stoomgemaal diende tot 1925, in dat jaar werd het vervangen door een elektrisch gemaal.

Onderstaand artikelen uit de Leeuwarder Courant: De artikelen die direct betrekking hebben op Selius, de aanbesteding, de uitslag daarvan aanbesteding en complimenten over de resultaten en artikelen over het uitdiepen voordat het gemaal gebouwd wordt en verdere uitbreiding van het te bemalen gebied in 1893.

Historisch overzicht van het waterschap de Arumer polder

watervogelsHet waterschap kwam voort uit een gelijknamige polder. Deze werd opgericht in 1817. Eind 19e eeuw bevonden de werken zich in vervallen staat. Op verzoek van J. Oudermeulen en anderen werd de polder daarom in 1892 omgezet in een waterschap. Het beheer over het waterschap kwam in handen van een drie leden tellend bestuur en een vergadering van ingelanden. Het waterschap nam de werken van de voormalige polder, met name de windwatermolen bij de Lollumervaart, over. Dit was reglementair vastgelegd. In 1902 brandde de uit 1818 stammende molen af, waarna in 1903 een nieuwe molen werd gebouwd. In 1925 werd het in 1892 gebouwde stoomgemaal aan de Arumer-Franekervaart omgebouwd tot een elektrisch gemaal. In 1959 vond een fusie plaats met het naburige waterschap De Armumermiedpolder. De bestaande waterschappen werden opgeheven en een nieuw waterschap, De Arumerpolders, opgericht, dat de rechten, plichten, bezittingen en schulden van de oude waterschappen overnam.

Onderstaand de aanbestedingen voor het uitdiepen van waterwegen en verhogen van een dijk (11 juli 1892) en de aanbesteding voor het gemaal (26 juli 1892).

18920711-uitdiepen 18920726-aanbesteding

De aanbesteding wordt gegund aan Selius op 6 augustus 1892. Een paar maanden later, op 31 oktober, wordt enthousiast bericht over het eindresultaat.

Een jaar na de bouw van de centrale wordt er uitgebreid bericht in de krant dat het gemaal misschien een groter gebied zou kunnen dienen. Onderstaand het artikel uit de Leeuwarder Courant van 1 juli 1893 (in drie delen geknipt).

polder-arum-hobbyjournaal

1893 Melkfabriek Hollandia Bolsward

gebouwinvlaardingenDe melkfabriek in Bolsward wordt door Selius in opdracht van de NV Hollandia uit Vlaardingen gebouwd.

NV Hollandia (voluit: ‘Hollandsche Fabriek van Melkproducten NV Hollandia’) was een fabriek voor melkproducten en voedingsmiddelen met het hoofdkantoor in Vlaardingen. Het bedrijf wordt opgericht in 1882 door Constant Hendrik Hummelinck. In 1913 bevatte het 19 fabrieken, met kantoren in Londen en New York.  In 1971 werd het onderdeel van Nestlé. We zien dat het hoofdkantoor (op de foto links)  in dezelfde stijl gebouwd is als het gebouw in Bolsward, hoewel natuurlijk het hoofdkantoor groter en mooier is. Het gebouw in Vlaardingen bestaat nog en is een rijksmonument, het is onduidelijk wanneer het gebouw in Bolsward wordt verbouwd/afgebroken, maar het bestaat als zodanig niet meer.

Twee jaar na de bouw krijgt het gebouw al hoog bezoek, de Commissaris der Koningin bezoekt Bolsward en wordt daarbij ook in de Hollandia fabriek ontvangen. In 1905 komt Koningin Wilhelmina zelf naar Bolsward. We zien op de foto’s een overdadig versierde fabriek en de koets waarmee Wilhelmina net is vervoerd.

Krantenartikelen en foto’s op een rijtje

begin-20e-eeuw-hollandia-bolsward1

De door Selius gebouwde Hollandia fabriek in Bolsward

De aanbesteding in 1893

18930719-aanbesteding-meedingers G-18930722-aanbesteding-gegund bouwtekening-melkfabriek

Er wordt personeel gezocht

melkfabriek 18930803-metselaars-gezocht

18931025-timmerknechten
18950925-bezoek-commissaris melkfabriek1

Bezoek van koningin Wilhelmina in 1905

bezoek-wilhelmina-zuivelfabriek-bolsward bezoek-wilhelmina-zuivelfabriek-bolsward2

1911 Elektriciteitscentrale in Grouw

paardentramWordt door Selius in opdracht van het gemeentebestuur van Grouw in een paar maanden gebouwd. Een revolutionair project want het was de eerste grote draai- of wisselstroomcentrale van Friesland.  Het had ook nogal wat voeten in de aarde.

Al in 1909 verschijnen de eerste berichten over een verzoek tot oprichting van een centrale.  In het verloop van dat jaar en begin 1910 wordt er regelmatig in de gemeenteraad gestemd, maar de stemmen staken telkens weer omdat de uitkomst steeds 5 stemmen voor en 5 stemmen tegen is.
In juni 1910 is het zover. Het is niet duidelijk of er een raadslid vervangen is, of dat er één onder de toenemende druk (er worden handtekeningen verzameld, de pers wordt er bijgehaald, er komt druk vanuit de verschillende omliggende gemeenten) bezweken is, maar het voorstel om een ‘electrische centrale’ op te richten wordt met 6 tegen 4 stemmen aangenomen.
Ergens is de tegenstand te begrijpen als we in september 1910 het bericht zien dat Gedeputeerde Staten een lening aan de gemeente Idaarderadeel goedkeurt voor het enorme bedrag van f 125.000,-. Dat zou heden ten dage 1,6 miljoen euro zijn. Gelukkig schrijven er al snel veel bedrijven in die zich voornemen om gebruik te gaan maken van de elektriciteit. Zo wordt er ook overwogen om de paardentram in te ruilen voor een elektrische versie.

In juni 1911 wordt de aanbesteding gedaan voor het machinegebouw en drie woningen. Als laagste inschrijver wordt de opdracht Selius gegund. Later blijkt dat hij er wel meer geld voor ontvangt dan oorspronkelijk gepland.
G-18940816-andries-wint-aanbesteding-bestrating

Daar blijft het wat het gezin Timmenga betreft niet bij. Zoon Andries wordt de opzichter bij de bouw en wint ook een aanbesteding voor bestrating naar de gebouwen van de Elektrische Centrale ook in 1911. In het Nieuwsblad van Friesland van 7 oktober 1911 wordt daar een vermelding van gemaakt.

 

19091016-besluit-oprichting16 oktober 1909 19091208-besluit-oprichting8 december 1909 gloeilamp-1910Gloeilamp uit 1910
19100112-besluit12 januari 1910 19100615-nu echt het besluit15 juni 1910 19110106-financien6 januari 1911
19110603-aankondiging-aanbesteding3 juni 1911 19110617-uitslag-aanbesteding17 juni 1911 lamp-1910-2Lamp model 1910

 

Bronnen: Tresoar, Archief Leeuwarder Courant, beneluxspoor.net, Wikipedia. Foto Posthuis van Udo Ockema, moustache.nu, wikipedia-en, hobbyjournaal.nl, Harmannus Noot, sovon.nl, Wikipedia, Nieuws van de Dag, Werkgroep Oud Heerenveen, Rijnmond.nl

 

Naar menu Selius