Het uiterlijk van Selius

Mode - header

Naar menu Selius

Hoe zag Selius er uit en wat was de mode in zijn tijd

Hoe lang was Selius?

G-MeetlatUit de militieregisters valt op te maken dat hij 1 el en 656 strepen lang is. Dat is gelijk aan 1 meter en 65,6 cm.
Selius groeit op in een tijd waarin er veel armoede heerst, maar waar ook de burgerij in opkomst is. Hij heeft het getroffen en wordt geboren in een welvarend burgergezin in een klein dorp op het Friese platteland. We mogen er dan ook van uitgaan dat hij opgroeit in een relatief gezonde omgeving en dat hij gezond te eten krijgt. Er is dan ook geen reden om aan te nemen dat de omgeving en voeding belemmeringen zijn geweest voor zijn groei. Ook groeit hij op in het Noorden van het land waar mannen gemiddeld 2cm langer worden dan hun zuidelijke landgenoten.selius-nationale-militie

 

Gemiddelde lengte

G-selius-foto-postuur-1De gemiddelde lengte van de Nederlandse man stijgt vanaf de tweede helft van de 19e eeuw tot het eind van de 20ste eeuw drastisch. Was de gemiddelde lengte in 1861 167cm, 132 jaar later, in 1997 is de gemiddelde lengte 184cm. Dat is een toename van 17cm.
In 1861 is Selius 12 jaar oud, 7 jaar later, in 1868, wordt hij vrijgesteld van de dienstplicht. We mogen aannemen dat in dat jaar de gemiddelde lengte van de Nederlandse man nog steeds rond de 167cm ligt. De gemiddelde lengte ligt een paar cm hoger, ca. 170cm, als er gemeten wordt onder mannen die onder vergelijkbare omstandigheden opgegroeid zijn als Selius. Hij is dus aan de kleine kant.

Op de foto van het 60 jarig huwelijk van zijn ouders Jelle en Geertje is te zien dat Selius een normaal postuur heeft. Hij is niet mager en ook niet dik. Op de foto zien we hem staan achter zusje Geeske.

Uiterlijke kenmerken

G-blauwe-ogen-bruin-haarG-EJ-selius-jelles-timmenga_jWe kunnen op de foto zien hoe Selius er uitziet, maar we zien niet de kleur ogen en de haarkleur. Gelukkig biedt ook hier het militieregister uitkomst. Hij heeft de mooie combinatie van blauwe ogen en donkerbruin haar. Op de foto links en ook bovenstaand (uitsnede van dezelfde foto) is Selius mogelijk al grijzend want hij is dan 50 jaar oud.

We zien ook dat zijn haar wel een beetje wijkt, maar kaal is hij zeker niet. Bovendien heeft hij volgens het militieregister een hoog voorhoofd.

Mode in de tijd van Selius

Kindermode

G-1888-kinderkleding In de kinderjaren van Selius worden kinderen nog gekleed als volwassenen.
Dat is ook te zien op de foto links. Selius zal vast niet dagelijks in deze kleding te vinden zijn geweest. Hij had mogelijk nog wel wat kleding waarmee hij kon ravotten en helpen in de timmerzaak van vader Jelle, maar op zondagen en feestdagen is het heel goed mogelijk dat hij en ook zijn broertjes zo gekleed waren.
Zelfs zijn eigen kinderen zullen nog als kleine volwassenen gekleed geweest zijn.

Pas tegen het einde van de negentiende eeuw komt er kindvriendelijker kleding, vaak gebaseerd op beroepen, waarvan de matrozenpakjes en jurkjes het meest bekend zijn. Maar in 1888 nog wordt er in een Frans tijdschrift geadverteerd met ‘kindermode’ die we heden ten dage niet als zodanig zouden herkennen. Zie de afbeelding rechts boven.

De kleinkinderen van Selius kunnen pas echt lekker bewegen en spelen in hun kleding. Vanaf zo’n beetje het tweede decennium van de twintigste eeuw is er echt sprake van kinderkleding hoewel meisjes nog steeds geen broeken, maar alleen rokjes en jurkjes dragen.

Friese klederdracht

G-60-jarig-huwelijk-fotoG-friese-klederdrachtPierkje en haar schoonzussen zullen ook nog wel eens gekleed gegaan zijn in de Friese klederdracht. In ieder geval zien we bij de foto van het 60 jarig huwelijk van haar schoonouders dat zij en ook twee schoonzussen en haar schoonmoeder een oorijzer een kanten kap dragen. Dat oorijzer is niet gemaakt van ijzer, maar wordt gemaakt van goud, zilver of brons afhankelijk van je status en inkomen. We mogen aannemen dat het earizer, zoals het in het Fries heet, van alle vier de dames van goud is.

Het earizer of oorijzer

Hoe werd het oorijzer gedragen?
Over het kortgeknipte haar, of zelfs kaalgeschoren hoofd, werd een goed wasbaar wit katoenen mutsje gezet met aan de achterkant een strookje stof. Over het mutsje kwam een tweede mutsje van zwart satijn. Beide mutsjes werden door het oorijzer goed op zijn plaats gehouden en het ijzer stak mooi af tegen het zwart van het mutsje. Daar overheen droegen de dames een zogenaamde floddermuts met naar achter toe afhangende stolpplooien. Die floddermuts werd aan het oorijzer vastgezet. De muts veranderde in de loop van tijd voortdurend en kreeg in iedere streek een eigen vorm. (schilderij links is van Janneke IJsenbeek)

Laat 19e eeuw

G-1900-vrouwen-mode-g

Aan het einde van de 19e eeuw is er de laat victoriaanse periode. Voor vrouwen kenmerkt die zich door wijde rokken, smalle taille en grote pofmouwen. We zien dat bijvoorbeeld bij zusje Geeske op de foto bovenstaand. Het lijkt alsof haar jurk zwart is, maar dat kan ook een donkere kleur groen, wijnrood of blauw zijn. In ieder geval is ze helemaal volgens de laatste mode gekleed.

G-1890-enkellaarsG-mannenkostuum-victoriaansBij Selius zien we niet zo goed wat hij aanheeft omdat hij een overjas lijkt te dragen. Maar het zal zoiets geweest zijn als op de foto rechts met een overhemd, gilet en een jasje. Mogelijk heeft hij soortgelijke enkellaarzen aan als links op de foto.

Begin 20ste eeuw

G-jelle-ijkwezen-1907
Op de foto van zoon Jelle genomen in Den Haag in 1907 zien we wat de heren zoal dragen aan het begin van de twintigste eeuw. De wat jongere mannen dragen de wat hippere hoeden van stro, de oudere heren een bolhoedje. Er zijn een paar wandelstokken, stropdassen en strikken en de halsboorden variëren van wat lager tot bijna tegen de kaaklijn. Uiteraard kan de man ook wat kleur gebruiken, dus er kan in alle variaties besteld worden. Overigens zijn snorren hoogst modieus.

G-1910-plaat-herenmode G-1910-advertentie-herenmode

Voor de dames wordt de rok een stuk smaller en ook de mouwen zijn niet meer zo enorm. De stoffen zijn soepeler en de kleding is gemakkelijker te dragen. Er worden nog wel korsetten gedragen, maar richting 1910 zijn er ook wat wijder vallende jurken die zonder korset gedragen kunnen worden.

G-1910-jurk-zalm

 

1910-1920

 

Voor mannen verandert er niet zo heel veel in het modebeeld. Wandelstokken en hoeden blijven in. De overjassen worden iets langer. Er zijn voldoende kleermakers in de omgeving van Selius om maatpakken te laten maken, maar er is ook afdoende mogelijkheid om te winkelen bij ketens als C&A Brenninkmeijer en Peek en Cloppenburg.

 

G-1913-advertentie-herenmode G-1919-advertentie-herenmode G-1920-advertentie-mode

 

De wespentaille is uit het modebeeld verdwenen en de kleding wordt steeds comfortabeler te dragen en je bewegen wordt gemakkelijker. De rokken hoeven ook niet meer tot op de grond te reiken. We zien dat laatste vooral ontstaan na 1914. De eerste wereldoorlog is dan uitgebroken en vrouwen in bijvoorbeeld Frankrijk en Engeland verrichten taken die voorheen door mannen gedaan werden. Die mannen vechten dan aan het front, zodat bijvoorbeeld een aanzienlijk deel van de fabrieksarbeid door vrouwen gedaan moet worden. Daarbij worden ook broeken gedragen, die overigens buiten het werk om nog uit den boze zijn.

 

G-1913-damesmode-advertentie

 

 

1920 – 1930

G-jaren-20-hoed-herenDe herenmode in de jaren 20 is vrij uniform. Er is bepaalde kleding voor bepaalde gelegenheden en er is weinig variatie. De meeste mannen wijken niet af van deze maatschappelijke ‘uniformen’. Als je kijkt naar foto’s van grote groepen mensen uit de jaren ‘20, valt gelijk op dat de mannen vrijwel allemaal dezelfde kleding dragen. Maar het gebrek aan individualiteit leidt zeker niet tot een gebrek aan elegantie. Integendeel: mannen in de jaren ‘20 zijn goed gekleed, misschien wel beter dan ooit. Maatwerk is belangrijk en op kledingstukken die te los of te strak, te kort of te lang waren, wordt neergekeken. Veel kleding wordt op maat gemaakt. Kleding uit de jaren ‘20 staat bekend om de grote aandacht voor detail. De heren-garderobe bestaat in de meeste gevallen uit een verzameling van keurige maatpakken, leren Oxford veterschoenen en een of meerdere vilten hoeden.

G-roaring20sDe jassen zijn dik, zeer warm, de lengte is over de knie en in de meeste gevallen is de jas gemaakt van wol. Vooral elegante ruitjesmotieven en de kleuren zwart, grijs, blauw-grijs en verschillende tinten bruin zijn populaire keuzes voor de jas.
Lederen jassen, met of zonder een bontkraag, zijn ook populair in de jaren ‘20, maar misschien meer voor jonge mannen dan voor Selius die inmiddels al bejaard is. De vraag is of hij ook het nieuwste op hoedengebied draagt namelijk de gleufhoed.

 

G-clochet-hoedVrouwen beginnen zich in de twintiger jaren steeds luchtiger te kleden. Zo worden jurken en rokken een stuk korter gedragen, ook al kwamen de meeste jurkjes nog steeds niet boven de knie uit. Er is meer van de benen zichtbaar en de kleur van de kousen verandert van donkerkleurig naar vleeskleurig. De hele grote hoeden zijn passé. De trend is het clochet hoedje.

G-twenties-dressVrouwen met een jongensachtig figuur (weinig vormen en kleine borsten) worden in de jaren ‘20 als ideaal gezien. De wijde flapper jurk zorgt er voor dat er niet teveel accent wordt gelegd op eventuele rondingen.

 

Bronnen en foto’s: Hoe lang nog? De lichaamslengte van de Nederlander – Georg Maat, Nationale Militieregister, Genealogie Krabbendam, stadslevenamsterdam.n, rijksmuseum.nl, quizlet.nl, Wikipedia, deweekkrant.nl, gahetna.nl, dresscode.nl, Leeuwarder Courant

 

Naar menu Selius