Uit notariële aktes kunnen we opmaken dat Selius in de loop van zijn leven een aantal zaken geërfd heeft of is opgetreden als voogd van een erfgenaam. Onderstaand staan de aktes op een rijtje
1873 – Erflater Douwe Wierds Hylarides
Douwe is de opa van Janke, (vader van haar vader Pieter) de eerste vrouw van Selius. Douwe heeft in de loop van zijn leven wat vastgoed gekocht en roerende goederen. Blijkbaar is daar heel wat van overgebleven en wordt dat door een aantal nabestaanden waaronder Janke en Selius geërfd. De vader van Janke is al eerder overleden, de moeder van Janke, dus de schoondochter van Douw, erft ook. We zien haar tweede echtgenoot, Klaas Tiedes Vellinga, op de lijst van erfgenamen.
Douwe overlijdt op 17 augustus 1873.
Een aantal weken voor de onderstaande akte wordt er inventaris opgemaakt. In 1874 wordt het roerend goed gescheiden (akte van 27 augustus 1874).
BOELGOED BIJ ERFENIS
5 november 1873
Wommels, notaris K.R. de Jong
Gemeente: Hennaarderadeel
Boelgoed
Betreft roerende goederen, opbrengst f 17.168,-
– Sjoukje Gosses IJlstra te Spannum, weduwe van Douwe Wierds Hylarides, voor zich en in kwaliteit
– Wierd Douwes Hylarides te Spannum
– Jelle Douwes Hylarides te Tzum
– Klaas Tiedes Vellinga te Oosterend
– Selius Timmenga te Oosterend
– Evert Douwes Hylarides te Spannum
f 17.168,- is vertaald naar 2013 een krappe € 200.000,-
1879 – Erflater Janke Hylarides
Omdat de vrouw van Selius komt te overlijden, komt het geërfde nu geheel aan Selius en aan zijn dochter Janke. Er wordt inventaris opgemaakt en Selius wordt als voogd van Janke aangewezen. De toeziend voogd, Hotze Pieters Hylarides, is een broer van de overledene. Het is niet duidelijk wie Uiltje Tjerks Wijma is, misschien ook een taxateur. Decharge van de voogdij vindt plaats in 1897 als Janke trouwt. Zij komt dan onder voogdijschap van haar man Seerp van der Staag.
14 mei 1879
Wommels, notaris H. Fennema
Gemeente: Hennaarderadeel
Inventaris
– Selius Jelles Timminga te Oosterend als vader van en voogd over Jantje Timminga
– Hotze Pieters Hylarides te Oosterend als toeziend voogd
– Uiltje Tjerks Wijma te Wommels
– Hendrik Sjoerds Sandstra te Oosterend, taxateur
1890 – Erflater Jeltje Ulbes Kuipers
Jeltje Ulbes Kuipers is de moeder van de tweede vrouw van Selius, Pierkje. Jeltje is overleden op 10 januari 1890 en is 67 jaar oud geworden. De andere erfgenamen zijn de vader (Andrieas) en twee broers van Pierkje (Ulbe en Jentje).
Handelingsonbekwaam
De reden dat Pierkje hier zelf niet genoemd wordt is dat zij bij het huwelijk onder voogdijschap staat van haar man. In juridische zin is de vrouw in die tijd niet handelingsbekwaam, ze kan bijvoorbeeld niet zelfstandig een overeenkomst sluiten en dus ook niet in een akte als erfgenaam worden aangewezen. Bij ongehuwde meerderjarige vrouwen wordt er een voogd aangewezen, bij minderjarigen is de vader de voogd, of na diens overlijden een aangewezen voogd, meestal een oom.
Gedurende het hele leven van Pierkje staat ze onder voogdijschap. Pas in 1956 bij de Lex-Van Oven tijdens het Kabinet-Drees III worden de rechten van man en vrouw op dit onderdeel rechtgetrokken. Lex betekent wet en Van Oven verwijst naar Mr. Julius Christiaan van Oven, de toenmalige Nederlandse Minister van Justitie. In de ons omringende landen wordt rond dezelfde periode een soortgelijke maatschappelijke verandering ingezet. Maar vandaag is in verschillende landen de vrouw nog steeds handelingsonbekwaam door te huwen.
23 mei 1890
Sneek, notaris H. Fennema
Inventaris
– Andries Jentjes Hiemstra te Hennaard
– Selius Jelles Timmenga te Oosterend, gehuwd met Pierkje Andries Hiemstra
– Ulbe Andries Hiemstra te Hennaard
– Jentje Andries Hiemstra te Hennaard
1891 – erflater Douwe Douwe Hylarides
Selius treedt hierbij op als voogd van zijn dochter Janke. De erflater is waarschijnlijk een broer van de opa van Janke. Haar opa heet Pieter Douwes Hylarides. In mei 1892 vindt de boedelscheiding plaats.
26 oktober 1891
Wommels, notaris J. Zijlstra
Gemeente: Hennaarderadeel
Inventaris
– Bottje Jelles Jouwsma te Nijezijl, weduwe van Douwe Douwes Hylarides
– Hemke van der Meulen te IJlst als curator over Douwe Douwes Hylarides
– Sjoukje Gosses IJlstra te IJlst
– Jelle Douwes Hylarides te Tzum, voor zich, tevens als toeziend voogd over Douwe Everts Hylarides
– Sjoerd Sieks Plantinga te Spannum als voogd over Douwe Everts Hylarides
– Siek Everts Hylarides te Franeker
– Selius Jelles Timmenga te Oosterend als vader van en voogd over Jantje Timmenga
– Hotze Pieters Hylarides te Oosterend, voor zich, tevens als toeziend voogd over Jantje Timmenga
– Pieter Anes van Loon te Gaastmeer, voor zich, tevens als voogd over Michiel Harmens Visser
– Michiel Sybes Visser te Balk als toeziend voogd over Michiel Harmens Visser
– Thomas Boshuyer te Sneek, taxateur
1895 – erflater Jantje Hotzes Koster
Jantje Hotzes Koster is de moeder van de eerste vrouw van Selius. Hij treedt op als voogd over Janke, die in de akte Jantje wordt genoemd. Janke is vernoemd naar de overledene. Hotze is de oom van Janke, de broer van haar moeder. De Vellengas die worden genoemd zijn de stiefvader en halfbroers van de moeder van Janke.
2 augustus 1895
1895 Sneek, notaris H. Fennema
Inventaris
– Klaas Tiedes Vellenga te Oosterend, voor zich en in kwaliteit
– Gerrit Vellenga te Kootwijk
– Sytze Vellenga te Amsterdam
– Pieter Klazes Vellenga te Oosterend
– Hotze Pieters Hylarides te Kubaard, voor zich en in kwaliteit, tevens als toeziend voogd over Jantje Selius Timmenga
– Selius Jelles Timmenga te Oosterend als vader van en voogd over Jantje Selius Timmenga
– Durk Sjoerds Sandstra te Oosterend, taxateur
De boedelscheiding vindt plaats in oktober van hetzelfde jaar.
1899 – erflater Jelle Arjens Timmenga
Op 22 augustus 1899 overlijdt vader Jelle op 85 jarige leeftijd. Omdat er bezittingen zijn, zou er normaal gesproken een inventaris gedaan worden en die wordt in een akte vastgelegd. Dat zal ook hier gebeurd zijn, maar blijkbaar is de akte niet bewaard gebleven. Er is wel een boedelscheiding en daarin worden wat interessante zaken genoemd. Het huis en erf in Itens op naam van IJde (Yde) is waarschijnlijk het huis waarin hij woont en waar wellicht ook zijn timmerzaak gevestigd is. Omdat vader Jelle Jacobus en Selius een goede start van hun carrière gegeven heeft door ze zijn bedrijf voort te laten zetten, is er het vermoeden dat hij ook IJde een opstapje gegeven heeft. Deze akte lijkt dat te bevestigen. Het huis waarin hij woont heeft op naam gestaan van vader Jelle.
Blijkbaar zijn er wat grafruimten in Tzum. Dat zal zijn voor dochter Geeske want dat is de enige die in Tzum woont. Waarom er 4 ruimten zijn is niet duidelijk. Geeske en haar man Pieter hebben maar één kind. Misschien voor één van de ouders van Pieter.
Verder worden er wat bedragen genoemd. f 3.200,- vertaalt naar een ruime € 40.000,- in 2014, een huis met schuur en erf zijn blijkbaar f 2.000,- waard, wat in 2014 een ruime € 25.000,- is.
13 december 1899
Wommels, notaris J. Zijlstra
Gemeente: Hennaarderadeel
Boedelscheiding
Betreft de scheiding van een huis en erf te Oosterend, waarde f 2.500,-
– Geertje Jacobus Engelsma te Oosterend, weduwe van Jelle Arjens Timmenga
Betreft de scheiding van een huis met schuur en erf en 4 grafruimten te Tzum, waarde f 2.000,- en f 10,-
– Jacobus Jelles Timmenga te Oosterend
– Selius Jelles Timmenga te Oosterend
– Arjen Jelles Timmenga te Leeuwarden
– Geeske Jelles Timmenga te Tzum, gehuwd met Pieter van der Staag
Betreft de scheiding van een huis en erf te Itens, waarde f 3.200,-
– Yde Jelles Timmenga te Itens
Blijkbaar valt er niets meer te erven als een aantal maanden later moeder Geertje overlijdt. In ieder geval is er geen akte bewaard gebleven die daar op duidt.
1903 – erflater Hotze Pieters Hylarides
Selius is toeziend voogd over Akke Hylarides. Akke is de zoon van Hotze, de overledene en de broer van de eerste vrouw van Selius. Hotze overlijdt op 27 februari 1903, zijn jongste zoon Akke is dan 17 jaar oud en dus minderjarig. Het feit dat Selius als toeziend voogd wordt aangewezen geeft aan dat hij altijd een goed contact heeft gehouden met zijn eerste schoonfamilie.
14 mei 1903
Wommels, notaris K. Gorter
Gemeente: Hennaarderadeel
Inventaris
– Hiltje Johannes Kalma te Kubaard, weduwe van Hotze Pieters Hylarides, voor zich, tevens als moeder van en voogd over Jantje en Pieter Johannes Hylarides
– Bartele Johannes Swierstra te Scharnegoutum als voogd over Akke Hylarides
– Pieter Klazes Vellinga te Oosterend als toeziend voogd over Jantje en Pieter Johannes Hylarides
– Selius Jelles Timmenga te Oosterend als toeziend voogd over Akke Hylarides
Boedelscheiding vindt plaats in hetzelfde jaar in de maand oktober.
1906
Het is niet duidelijk waarom Selius in de onderstaande akte die gaat over inventaris bij erfenis vermeld staat. Het is ook niet duidelijk wie er overleden is.
3 maart 1906
Wommels, notaris K. Gorter
Gemeente: Hennaarderadeel
Inventaris
– Arjen Klazes Rienks te Oosterend, voor zich, tevens als vader van en voogd over Klaas en Lutske Arjens Rienks
– Johannes Gerlofs Anema te Dongjum als toeziend voogd
– Selius Jelles Timmenga te Oosterend
| Bronnen en foto’s: Tresoar, Allefriezen.nl, iisg.nl/hpw/calculate2-nl.php, ethesis.net/gehuwde_vrouw/gehuwde_vrouw.htm, wikipedia, cbs.nl |
| Naar menu Selius |