Den Haag
We weten dat Maria en Heinrich in 1893 trouwen in Den Haag en er een gezin stichten. Heinrich woonde er al eerder, vanaf 1892, over Maria zien we op de persoonskaart dat ze pas uit Goch verhuisd zou zijn op 13 april 1894. Hoe dan ook, het echtpaar vestigt zich in Den Haag en blijft daar tot 1930. Ze gaan dan nog niet ver weg, de nieuwe stad wordt Voorburg.
Op de onderstaande (ingekleurde foto’s) en de schilderijen krijgen we een indruk van hoe Den Haag er rond 1900 uitzag. De bovenste twee afbeeldingen zijn van het Spui.
 |
 |
 |
 |
De familie woont in de 2e Sweelinckstraat 198 in ieder geval vanaf 1895 tot 3 september 1928 wanneer Maria en Heinrich naar de Reinkenstraat 60 (?) verhuizen. Dat valt te lezen op de persoonskaart uit het bevolkingsregister van Den Haag. Op 12 mei 1930, ruim een jaar voordat Heinrich overlijdt, verhuist het echtpaar naar Voorburg, naar de Rembrandtlaan 2. Maria woont later in dezelfde straat op nummer 95. De kans is vrij groot dat zowel het huis in de 2e Sweelinckstraat, als het eerste huis aan de Rembrandtlaan nieuw zijn gekocht.
Onderstaand meer informatie over de 2e Sweelinkstraat en ook over de andere adressen.
 |
2e Sweelinckstraat – Den Haag
In 1891 diende de Haagse bankier dr. D.P. Scheurleer bij de gemeente een plan in, dat in gewijzigde vorm in 1892 werd overgenomen door de ‘N.V. Haagsche Bouwgrond Maatschappij Duinoord’. Deze maatschappij had hiervoor ten zuidwesten van het Zeeheldenkwartier grote grondaankopen gedaan (de zogenaamde Dekkersduintjes). De op deze zandgronden nieuw te bouwen woonwijk was voornamelijk bestemd voor welgestelden en de middenklasse. De aanleg kwam tussen 1892 en omstreeks 1902 tot stand.
Kenmerkend voor Duinoord zijn het gebogen stratenpatroon, de enigszins trapeziumvormige begrenzing van de wijk en de hoofdas langs de voormalige Afzanderijvaart. De hoofdstructuur met breed aangelegde straten wordt gevormd door het Sweelinckplein, de Koningin Emmakade/Waldeck Pyrmontkade, de Groot Hertoginnelaan, Laan van Meerdervoort en de le en 2e Sweelinckstraat.
Heinrich en Maria verhuizen op zijn laatst in 1895 naar de wijk die bijzonder in trek was bij repatrianten en verlofgangers uit Nederlands-Indië.
Ze wonen er niet alleen met hun kinderen, maar uit het bevolkingsregister valt op te maken dat er jonge vrouwen inwonen, mogelijk dienstmeisjes, of kindermeisjes en misschien wel een kokkin ook. De inwonende jonge dames komen overal vandaan. Sommigen uit de buurt, Rijswijk, Alphen, anderen komen uit Nijmegen en uit Maagdenburg en Goch Duitsland. Een van de meisjes wordt aangeduid als winkeljuffrouw, dus mogelijk wonen er ook medewerksters van de Oude Vette Hen bij het echtpaar in, of zijn alle inwonenden medewerksters van de bakkerij. Meest waarschijnlijk is toch dat het dienstbodes waren, dat hoorde bij de stand van Heinrich en Maria en bij hun levensstijl.
De (nieuwe) buren op nummer 196 zijn Hendrik Heere Radier, amateur fotograaf en zijn vrouw W.F.U. Wijckerheld Bisdom. Omdat Hendrik Radier amateurfotograaf is, zijn er foto’s van rond 1925 bewaard gebleven waarop de tuin en het interieur van de 2e Sweelickstraat 196 te zien is. Het huis zal zeer te vergelijken geweest zijn met het huis van Hendrik en Maria. Ook qua inrichting. In die dagen was er nog geen sprake van al te grote verschillen in inrichting. Tenminste als je uit vergelijkbare milieus en inkomensklassen kwam. Hoewel het huis van Heinrich en Maria waarschijnlijk wel wat meer kunstwerken aan de wand heeft gehad gezien de omvang van de kunstcollectie. Zie hier meer daarover.
Het echtpaar Radier is wel aanzienlijk jonger dan het echtpaar Hetzel. Hendrik Heere wordt in Den Haag in 1891 geboren.
               |
Reinkenstraat 60
De verhuizing naar de Reinkenstraat is er niet één op grote afstand. Dat is te zien op het kaartje onderstaand. In 1928 zijn Maria en Hendrik rond de 60 en hoogstwaarschijnlijk hebben de kinderen allemaal al lang het huis verlaten. Of ze nu perse kleiner gaan wonen is de vraag. Ook de huizen in de Reinkenstraat zijn riant te noemen. Er lijkt geen tuin bij het huis te horen, dus dat kan een overweging geweest zijn.
Rembrandtlaan Voorburg
In 1930 verhuizen Maria en Heinrich naar de Rembrandtlaan 2 in Voorburg. Later verhuist Maria naar de Rembrandtlaan 95. Beide huizen bestaan nog. Rechts is de Rembrandtlaan rond 1930 te zien en nummer 95 in 2016. Onderstaand wat foto’s uit 2016 van het exterieur en interieur van de Rembrandtstraat 2.
      |
| Bronnen en foto’s: Stichting Haags Industrieel Erfgoed,oudefondsen.nl, Haags Gemeentearchief, denhaag.nl, Google maps |
| Menu stamreeks Hetzel |
| Heinrich Robert Hetzel |