| Ouders: | Aede Aedes Postma en Dieuwke Jans Postma |
| Geboren: | 25 september 1857, Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Huwelijk: | 7 juni 1884, Ferwerderadeel – Friesland |
| Huwelijkspartner: | Jisseltje Tjepkes Tjepkema |
| Overlijden: | 20 januari 1940, Hallum, Ferwerderadeel, Friesland |
Geboorte en jeugd
Sijbe wordt geboren op 25 september 1857 in Marrum, Ferwerderadeel. Hij is het jongste kind in het gezin van Aede Aedes en Dieuwke Jans. Beide ouders heten Postma, hoewel vader Aede bij geboorte ingeschreven is als Pasma. Hij groeit op in een voor die tijd relatief klein gezin. Broertjes Aede en Jan zijn 14 en 13 jaar ouder. Zusje Antje is 3 jaar ouder. Omdat er voor Antje nog een zusje overlijdt is er sprake van twee oudere en twee jongere kinderen. Hij zal niet veel met zijn oudere broers gespeeld hebben.
Zijn ouders zijn al in de veertig als hij geboren wordt, vader is 45 en moeder 42. Zijn vader is schipper, niet een rijk bestaan, maar er is inkomen. Ook de broers Aede en Jan die pas trouwens als ze achter in de twintig zijn, zullen voor inkomen gezorgd hebben. Waarschijnlijk heeft Sijbe een relatief onbezorgde jeugd gehad, met veel aandacht van moeder en misschien ook wel wat vaderlijke aandacht van zijn aanzienlijk oudere broers.
Sijbe wordt vernoemd naar twee broers van moeder Dieuwke, Siebe Jans Postma. De eerste Siebe leeft in 1814 maar een paar weken, de tweede Siebe komt in 1847 op 27 jarige leeftijd te overlijden. Op hun beurt zijn de twee broers van moeder Dieuwke vernoemd naar haar pake (grootvader) van moederskant Sybe Tjallings, schipper in Ferwerd. Naar wie deze Sybe is vernoemd is niet duidelijk, waarschijnlijk naar een persoon aan moederskant, maar daar weten we alleen van dat ze Lijsbeth heet.
Overigens wordt zijn naam bij de geboorteaangifte geschreven als Sijbe, bij de meeste andere aktes wordt de spelwijze Sybe aangehouden.
Geboorteaangifte door vader Aede Aedes, die zelf wel tekent met Aede (zie onderstaand) , maar de ambtenaar maakt er Ede Edes van. Sijbe, wordt later in aktes meestal Sybe genoemd.
|
In zijn huwelijksakte staat dat vader Aede arbeider is, een ruim begrip. In de landelijke streek waarin Marrum ligt zou landarbeider voor de hand liggen, ware het niet dat noch van vaderskant, noch van moederskant er geboerd wordt. Sijbe komt uit een schippers- en guardeniersfamilie.
Marrum was bekend om de verbouw van koffiecichorei. In 1840 telt het dorp nog 19 cichoreifabriekjes, maar er zijn er meer geweest. De gedroogde cichoreiwortel werd er gemalen, waarna het product werd verkocht om te worden gedronken in plaats van koffie. Het is heel goed mogelijk dat hij in één van die fabriekjes werkte.
Huwelijk
Sijbe trouwt als hij 26 jaar oud is op 7 juni 1884 met de 4 jaar jongere Jisseltje Tjepkes Tjepkema. Het paar trouwt in Ferwerderadeel. Hij komt uit Marrum, zij uit Het Bildt. De akte is hier te zien. Over de beroepen staat aangegeven arbeider en dienstmeid. Dat jonge ongehuwde vrouwen dienstmeid waren, is in die tijd heel gebruikelijk.
Bijna de helft van Nederlandse vrouwen is aan het einde van de negentiende eeuw werkzaam als dienstbode of wasvrouw bij de betere standen. Een dagmeisje, een dienstmeisje voor dag en nacht, was of werkvrouw in dienst hebben was in die tijd heel gebruikelijk bij de gegoede burgerij, adel en rijke boeren. Op basis van cijfers uit 1899 blijkt bijna 44% procent van de Nederlandse vrouwen werkzaam is als dienstbode, wasvrouw, kokkin of werkvrouw. De meisjes zijn doorgaans afkomstig uit eenvoudige en dikwijls grote (land)arbeidersgezinnen, en gaan al heel jong ‘in betrekking’, soms al op 12 jarige leeftijd. Klik hier om er meer over te lezen.
Het echtpaar krijgt 12 kinderen, 8 dochters en 4 zoons, waarvan er 5 korter dan een jaar leven. Alle zoons overlijden als baby.
Jisseltje Tjepkes Tjepkema
Jisseltje wordt geboren op 31 juli 1861 in Vrouwenparochie in Het Bildt. Ze is het derde kind van Jacobje Jans Kuiken en Tjepke Minnes Tjepkema. Haar vader trouwt vier keer. Uit twee van de vier huwelijken komen 14 kinderen voort, drie uit het tweede huwelijk en 9 uit het huwelijk met de moeder van Jisseltje. Als Jisseltje geboren wordt is haar vader 58 jaar oud, haar moeder telt 30 lentes, als haar jongste broertje of zusje doodgeboren ter wereld komt zijn vader Tjebbe en moeder Jacobje respectievelijk 71 en 43 jaar oud.
| Vrouwenparochie Vrouwenparochie is in de 16e eeuw gesticht nadat in 1505 de Oudebildtdijk was aangelegd. Het was het meest oostelijke van de drie dorpen die destijds werden gebouwd en heette aanvankelijk Kijfhoek, naar de nederzetting Kijfhoek in Zuid-Holland. Later gingen de namen van de parochies van de dorpen over op de dorpen zelf. Zo werd Kijfhoek omgedoopt in Vrouwenparochie, naar Onze Lieve Vrouwe.  Rond de Vrouwbuurstermolen, de korenmolen aan de oostkant van het dorp, is in de loop der tijden de buurtschap Vrouwbuurtstermolen ontstaan. Ook Oudebildtzijl, delen van Nieuwebildtzijl en Oude Leije werden oorspronkelijk tot het buitengebied van Vrouwenparochie gerekend. |
Moeder Jacobje stamt uit de familie Kuiken die weer voortspruit uit het Friese geslacht van Wassenaar. Rond 1500 vestigen vier broers van Wassenaar zich in Het Bildt om daar land te winnen. Ze komen uit Sassenheim Zuid-Holland. Het verband met de machtige tak van Wassenaar uit Zuid-Holland wordt niet aannemelijk geacht. Onbemiddeld waren de broers niet, ongeletterd ook niet en ze kregen het al snel voor elkaar om belangrijke posities in Het Bildt in te nemen. Er zal dus wel enig verband geweest zijn met Zuid-Hollandse adel of vooraanstaande families.
Van Jisseltje zelf hebben wij tot nu toe geen foto’s kunnen vinden, wel van haar drie jaar jongere zus Sara en haar echtgenoot Pieter Watses Posthumus en van zus Antje. Klik hier om de foto’s te zien.
Ook Jisseltje heeft klederdracht gedragen. Er is in ieder geval een koperen earizer bewaard gebleven die is geërfd door de jongste dochter Korneliske. De kans bestaat dat er ook een zilveren earizer was, tenslotte was de familie niet rijk, maar er was wel enig bezit. Hoewel de letterlijke vertaling van ‘earizer’ ‘oorijzer’ is, is het niet gemaakt van ijzer, maar werd gemaakt van goud, zilver of brons afhankelijk van je status en inkomen.
  |
Het earizer of oorijzer Hoe werd het oorijzer gedragen?
|
Jisseltje overlijdt op 9 november 1937 ‘s-ochtends om 7:00 uur in Marrum. Er wordt aangifte gedaan door Douwe Holwerda, winkelier in Marrum. Onderstaand de grafsteen die voor Jisseltje en Sijbe gemaakt is.
Kinderen
| Voornamen | Geboortedatum | Geboorteplaats |
| Dieuwke | 17 januari 1885 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Tjepke | 24 augustus 1886 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Jacobje | 1 oktober 1887 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Antje | 24 augustus 1889 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Sara | 16 december 1890 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Tjepke | 26 oktober 1893 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Jantje | 5 november 1896 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Jantje | 15 november 1897 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Sara | 16 december 1890 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Tjepkje | 6 april 1889 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Aede | 17 januari 1901 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Korneliske | 10 januari 1903 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
Oudste zoon Tjepke komt al te overlijden als hij 10 weken oud is. De tweede zoon die Tjepke genoemd wordt is niet een veel beter lot beschoren, hij overlijdt als hij pas 11 weken oud is. Dochter Jantje, geboren in 1896, leeft slechts 4 maanden. Zoon Aede overlijdt als hij 3 maanden oud is. Foto’s van Djoke (Dieuwke), Tjepke, Anne (Antje) en Japke (Jacobje?) zijn te zien op deze pagina.
Dochter Korneliske
Korneliske is de benjamin, haar oudste zus Dieuwke is al 18 jaar oud als zij geboren wordt op 10 januari 1903.
Op 20 mei 1926 treedt ze in het huwelijk met Johannes de Vries, bouwkundige uit Hallum. Hij is geboren op 17 mei 1903 in Hallum en zoon van Hendrik Johannes de Vries, Timmerman en Pleuntje Syes Wiersma, beiden geboren in Hallum. Op de foto’s zien we het blije bruidspaar.
Zus Dieuwke trouwt als ze 25 jaar oud is, Korneliske is dan 7 jaar oud, met Klaas Venstra uit Hallum. Blijkbaar is deze zus belangrijk voor Korneliske want ze vernoemd haar oudste dochter naar haar.
Er wordt in de toekomst nog een pagina gemaakt over Korneliske en Johannes
In de notariële aktes
| Datum: 09-01-1904
Notaris: Klaas Sipkes Heep |
Verkoper : Harmen Thijssen Kuiphof wonende te Marrum |
| Datum: 26-01-1907
Notaris: Klaas Sipkes Heep |
Verkoper: Luurtse Hendriks Post wonende te Marrum |
| Datum: 28-01-1910
Notaris: Klaas Sipkes Heep |
Vermeld: Sybe Aedes Postma wonende te Marrum |
| Datum: 01-05-1918
Notaris: Klaas Bakker |
Schuldenaar: Klaas Venstra wonende te Westernijkerk Klaas Venstra is de echtgenoot van Sijbe’s oudste dochter Dieuwke In 1921 is er een akte met de titel royement. Dat betreft hoogstwaarschijnlijk deze akte |
Uit de aktes kunnen we opmaken dat Sijbe bezit heeft. Hij koopt een huis met erf in 1904. Hij is dan 47 jaar oud, 20 jaar getrouwd en zijn jongste dochter Korneliske is net geboren. Drie jaar later koopt hij met Jouke Anskes Halma tuingrond. Het is niet duidelijk wat het verband is tussen Sijbe en Jouke. Misschien zijn het gewoon buren. Weer drie jaar later maakt hij samen met Jisseltje een testament op. In 1918 lijkt hij schoonzoon Klaas Venstra te helpen met een lening.
Gebeurtenissen
Afgraven van terpen
Sijbe woont in een gebied met veel terpen. Ook Marrum ligt op een terp. Net na de eeuwwisseling, in 1901, wordt een aanvang gemaakt met het afgraven van de terp in Hegebeintum (Hogebeintum) dat op zo’n 5 km afstand van Marrum ligt, maar daarvoor was er ook al het nodige afgegraven in Ferwerderadeel. Marrum zelf werd gespaard omdat de terp bijna volledig bebouwd was. Op de foto links is de terp van Hegebeintum te zien en hoe hoog deze is. Ook is te zien dat er het nodige afgegraven is. Waarom men dat deed wordt uitgelegd op deze pagina.
Overstromingsrisico
Reeds lang waren de zeeweringen langs onze kust aangelegd, verlegd en weer verhoogd, maar het bleef af en toe riskant, want bij hoge vloed in de herfst kwam het woeste water soms tot de kruin van de zeedijk en spoelden hekken, palen en ander juttersgoed over de dijk heen. De lichtste voorwerpen lagen soms in de dakgoot van de dijkbewoners. Gelukkig is de dijk in Marrum nooit doorgebroken, maar het risico was groot. Soms kwam een hoge vloed al in oktober en waren de pinken en de schapen nog niet binnendijks gehaald en verdronken er ettelijke dieren. In die tijd werd daar toen niet veel ophef over gemaakt, maar het gebeurde wel.
Nog steeds is dit een risico en dat wordt bewezen in 2006 als zo’n 200 paarden in de nacht van 31 oktober op 1 november na de Allerheiligenvloed* vast komen te zitten op een kwelder bij Marrum.
* De Allerheiligenvloed is de naam die gegeven is aan de zware storm die er woedde op Allerheiligen van het jaar 2006. Het is dan de zwaarste storm sinds 1990.
Redding van de paarden bij MarrumDe eerste reddingspoging werd ondernomen door de Koninklijke Landmacht. Met een vlot bestaande uit twee pontons werd geprobeerd om de paarden naar het vasteland brengen. Deze poging mislukte doordat het water inmiddels gezakt was, waardoor het vlot vast kwam te zitten. In de tussentijd werden de dieren voorzien van water en voer en kwam er ter controle regelmatig een veearts langs. |
 |
Een bekend schrijver in het dorp
Marrum was ook de woonplaats van de Friese volksschrijver Watze Cuperus die leefde van 1891 tot 1966. Cuperus wordt geboren in Blija alwaar zijn vader een winkel heeft. Hij werkt als boerenknecht, terpafgraver, binnenvaartschipper, heeft zelf een winkel en is meteropnemer voor het electriciteitsbedrijf in Marrum. Het is voor te stellen met deze beroepen dat hij bijna iedereen in de omgeving wel gekend moet hebben, ook Sijbe en zijn gezin. Zijn boeken spelen zich af in Marrum en omstreken. Cuperus vervulde een belangrijke rol in het dorpsleven van Marrum.
Cuperus schreef in het Fries en leverde een grote bijdrage aan deze taal. Zijn werken hebben een christelijk-sociale inslag. Hij werd vooral bekend door de trilogie De gouden draad. Zijn boek Zwart maar lieflijk wordt door velen als zijn beste werk beschouwd.
Sijbe heeft ook nog op een andere manier met Watze te maken, maar de kans is groot dat beiden dit niet geweten hebben. Zijn jongste dochter Korneliske trouwt met een verwant van Watze. Johannes de Vries stamt af van ene Jan Dirks Cuperis (1748, Hallum – 1825, Marrum). Jan is schipper en guardenier. Hij heeft 12 kinderen, waaronder Marten, de voorouder van Johannes en Aede, de voorouder van Watse.
Overlijden
 |
Sijbe overlijdt op 20 januari 1940 om 6 uur in de ochtend in Hallum. Hij heeft de mooie leeftijd van 82 bereikt, vier maanden later begint de Tweede Wereldoorlog.
| Bronnen en foto’s: Alle Friezen, Tresoar, Wikipedia, Dossier status Bildtdijken, erfskipterpdoarpen.nl, wikipedia, rtlnieuws, marrumonline.nl, Marrum door de eeuwen heen geschreven door Henk Hoekstra, terpenenwierdenland.nl, vvmarrum.nl, Stg. Erfskip Terpdoarpen, met dank aan A. Dijkstra voor de foto’s van de kinderen en andere familieleden van Jisseltje en Sijbe |
| Terug naar het schema |