H a r i n g f a b r i e k
Deze pagina is gewijd aan de haringfabriek in Djupavik. Als je op Djupavik afrijdt, is het eerste dat opvalt de fabriek. In feite is het hotel waar we verblijven ook onderdeel geweest van het fabriekscomplex. Het is het gebouw waar de vrouwen verbleven. De mannen waren voornamelijk gehuisvest in het schip dat daarvoor speciaal was aangeschaft en vele mannen sliepen ook in de fabriek, alleen al omdat het productieproces warmte met zich meebracht en er in de fabriek warmwaterdouches waren.
Draaide het dorp vroeger al om de fabriek, dat is nu eigenlijk nog het geval. Zoals geschreven, het hotel is gevestigd in een onderdeel van het fabriekscomplex en buiten hele goed bereide maaltijden nuttigen, is er niets anders te doen dan het bekijken van de fabrieksgebouwen, een rondleiding in de fabriek en een mogelijkheid om binnen foto’s te nemen. En dat laatste is de moeite waard, vooral al je houdt van oude halfvergane gebouwen en heel veel roestige voorwerpen. Nou ja en daar houd ik van, dus ik heb een ongelooflijke hoeveelheid foto’s gemaakt waarvan onderstaand een selectie. Wat mij bijblijft van de rondleiding is dat die interessant is, dat er nog steeds hard gewerkt wordt aan het behoudt van dit erfgoed en de liefde die de eigenaren hebben voor dit dorp en dus voor de fabriek. En gelukkig maar, want daardoor kunnen we een letterlijke en figuurlijke doorkijk krijgen naar het verleden en blijft dit prachtig stuk erfgoed behouden.
Geschiedenis van de fabriek
In 1934 werd de Firma Djúpavík Ltd. opgericht en werd er gestart met de bouw van een nieuwe haringfabriek. Ondanks het feit dat de weersomstandigheden slecht waren, en alle bouwmaterialen per schip moest worden aangevoerd omdat er geen wegen naar het dorp gingen, werd de fabriek in slechts één jaar gebouwd. In die tijd was het zelfs het grootste betonnen gebouw op IJsland, en een van de grootsten in Europa. In juli 1935 was de fabriek operationeel. Haring werd vanaf zee aangevoerd, en de betere kwaliteit werd direct gezouten en in tonnen verpakt. De mindere kwaliteit werd in de fabriek verwerkt tot vismeel en visolie.
Uit het hele land werden werknemers naar Djúpavík gehaald en waren de omstandigheden onder de eerste eigenaar niet best, dat waren ze onder de tweede eigenaar wel. Dus in de latere periode meldden werknemers zich graag aan voor de beschikbare banen. Hoewel de omstandigheden voor die tijd goed waren, er was veel geautomatiseerd, zodat er minder getild hoefde te worden, zoals een lopende band bij het lossen van de schepen, was het werk nog steeds zwaar. Vooral voor de vrouwen die in weer en wind de haring moesten schoonmaken en in tonnen pakken. De sterkste mannen moesten de meelzakken die tientallen kilo’s zwaar waren sjouwen, ook zij zullen in de avond flink uitgeput geweest zijn.
Destijds werkten de mannen en vrouwen strikt gescheiden van elkaar. De zaken gingen zeer goed en de fabriek draaide overuren. Steeds meer werknemers gingen aan het werk, en namen vrouwen en kinderen mee. Zodoende ontstonden er meerdere gebouwen en scholen, en werden mannen en vrouwen ook niet meer gescheiden. Er moest hard worden gewerkt, in vaak barre weersomstandigheden, maar voor die tijd waren de verdiensten goed. In de fabriek werd continu geïnnoveerd en zij stond destijds als zeer modern te boek. Door overbevissing liep de haringvangst in 1944 sterk achteruit, tot er tussen 1948 en 1950 zelfs helemaal niets meer werd gevangen. Door gebruik van andere soorten vis kon de fabriek nog tot 1954 blijven draaien, maar werd daarna gesloten, waarna de meeste inwoners van Djúpavík vertrokken. De Firma Djúpavík Ltd. werd in 1968 uiteindelijk opgeheven.
De fabriek werd geheel compleet en ingericht achtergelaten en Djúpavík raakte verlaten. Pas 1984 keerde de kleinzoon van een oud-medewerker van de fabriek terug naar Djúpavík, met als doel de fabriek op te knappen en opnieuw in gebruik te nemen. Hij met zijn vrouw en 3 kinderen werden de enige bewoners van het dorp. Al snel werd duidelijk dat het niet haalbaar was om de fabriek weer operationeel te krijgen en werd besloten het voormalige vrouwenverblijf om te bouwen tot hotel en toeristen aan te trekken. (informatie van Wikipedia). De oude foto komt van de website van het hotel. Zie deze pagina voor meer schitterende foto’s. De foto’s zijn ook te zien tijdens de fabrieksrondleiding, die zeer aan te raden is, niet in de laatste plaats omdat de rondleider, de manager van het hotel, boeiend en met passie over de vervlogen tijden weet te vertellen.
