Daniel Jansen

Hoofdpersoon:	Daniel Jansen
Ouders:	Onbekend
Geboorte:	ca. 1762 Utrecht
Huwelijk:	24 mei 1789
Huwelijkspartner:	Elisabeth van Schaagen
Overlijden:	18 juli 1818, Den Haag – Zuid-Holland

Geboorte

Volgens de trouwakte en later de overlijdensakte zou Daniel geboren zijn in Utrecht, dat is mogelijk de stad Utrecht, maar het kan ook de provincie zijn. Mogelijk is hij geboren in Bunnik. Hij overlijdt in 1818 en is volgens de personen die het overlijden aangeven dan 56 jaar oud. Dat zou betekenen dat hij rond 1762 geboren is.

Huwelijk

Daniel is getrouwd met Elisabeth van Schaagen die ook wel aangegeven staat als Elizabeth en ook als van Schagen. Het huwelijk vindt plaats in Bergen op Zoom in de Nederlands Hervormde kerk aldaar. Er staat aangegeven dat beiden Gereformeerd zijn. Vreemd, want Elisabeth wordt Rooms Katholiek gedoopt en de kinderen van het echtpaar later ook.

Huwelijksinschrijving Bergen op Zoom

Elisabeth is gedoopt op 15 maart 1760 in Den Haag en ingeschreven in het doopregister als Elizabetha Maria van Schaagen. Haar ouders zijn Adrianus van Schaagen en Margareta Westman. Het is opvallend dat we geen kinderen van Elizabeth en Daniel terugvinden die vernoemd zijn naar haar ouders. Mogelijk zijn die er wel.

Doopinschrijving van Elizabetha Maria van Schaagen op 15 maart 1760

Bij het huwelijk van zoon Anthonius, dat is vier jaar na het overlijden van Daniel, is zij handschoenmaakster. Ze overlijdt op 7 januari 1837 in Den Haag, ze is dan 76 jaar oud.

We vinden het echtpaar voordat ze (weer?) in Den Haag opduiken terug in Breda in 1794 bij de doop van dochter Maria Cornelia. Er staat bij de akte vermeld dat de peter Gijsbertus Ansen is en de meter Maria Elisabetha van der Grent en ook dat de vader uit Bunnik komt en de moeder uit Den Haag.

Doopinschrijving van Maria Cornelia Jansen op 25 september 1794

Vervolgens duiken Daniel en Elisabeth op in Leiden alwaar dochter Hendrina Antonia gedoopt wordt op 17 augustus 1797.

Doopinschrijving van Hendrina Antonia op 13 augustus 1797

Kinderen

Daniel en Elisabeth staan als ouders vermeld op drie huwelijksaktes en op twee doopaktes. Wellicht hebben ze meer kinderen gehad en zijn die jong overleden, nooit getrouwd, of er is nog geen transcriptie van de aktes. Zoon Anthonius is gedoopt in de katholieke kerk in de Oude Molstraat in Den Haag.

Voornamen	Doopdatum	Geboorteplaats
Maria Cornelia	25 september 1794	Breda – Noord-Brabant
Hendrina Antonia	13 augustus 1797	Leiden – Zuid-Holland
Anthonius Franciscus	23 juli 1798	Den Haag – Zuid-Holland
Johanna Barbara	3 mei 1802	Den Haag – Zuid-Holland
Hermanus Laurentius	28 februari 1805	Den Haag – Zuid-Holland

Zoon Anthonius Franciscus, wiens naam ook geschreven wordt als Antonius, trouwt op 13 februari 1822. Zijn beroep is dan opperman, later staat hij te boek als loodgieter. Het beroep van zijn moeder Elisabeth is dan handschoenmaakster.  Uit de militieregisters kunnen we opmaken dat hij klein van stuk is, 1 meter 57, hij heeft blond haar en blauwe ogen.

Dochter Johanna Barbara is ook gedoopt in de Oude Molstraat volgens de huwelijkse bijlagen. Zij trouwt in Den Haag op 11 juli 1838 met de in Utrecht geboren metselaar Hendrik Mendelaar.

Kerk in de Oude Molstraat Omdat de Rooms-Katholieke eredienst na de reformatie van 1581 werd verboden, ontstonden er in verschillende steden schuilkerken. In Den Haag werd in de 17e eeuw onder andere in de (huidige) Oude Molstraat achter de patricierswoning op nummer 35 zo’n schuilkerk ingericht als vervanging voor de voor het katholieke geloof verloren Grote of Sint Jacobuskerk. spatie In 1878 werd de schuilkerk gesloten en werd opgevolgd door de Jacobuskerk aan de Parkstraat. De Zusters van Liefde uit Tilburg namen de ruimte als refter in gebruik, tegenwoordig is het de eetzaal voor de gasten.

Beroepen

Soldaat bij Kolonel van Pabst, in 1789 in Garnizoen bij Bergen op Zoom.

Dit verklaart waarschijnlijk de verhuizingen van Breda, naar Leiden, naar Den Haag. Daniel komt uit Utrecht, ook uit Bunnik, is bij huwelijk gelegerd in Bergen op Zoom.

Houthakker

Op de overlijdensakte kunnen we zien dat Daniel houthakker was. Op een andere akte staat opperman, dus de kans is groot dat hij opzichter was van een aantal houthakkers.

Overlijden

Daniel overlijdt op 21 juli 1818.  Onderstaand de aangifte van het overlijden bij de burgerlijke stand.

Overlijdensakte van Daniel. Helaas weten degenen die aangifte doen van het overlijden niet wie de ouders van Daniel zijn.

Er wordt ook een boekje uitgebracht in Den Haag rond de jaren 1818 waarin gegevens van geboorte, trouwen en overlijden worden vermeld, naast verkoop van onroerende goederen en waardepapieren. Dit staat er over Daniel, die overigens Janssen wordt genoemd.

We zien dus dat hij op de Brouwersgracht is overleden aan verval van krachten. Dat kan van alles zijn, zoals overlijden aan ouderdom, maar zo oud was hij nu ook weer niet. Gezien de doodsoorzaak is hij waarschijnlijk thuis overleden en dan weten we dus waar het gezin Jansen woonde in 1818, op de Brouwersgracht.

Brouwersgracht

Links op de bovenstaande plattegrond uit 1812 zien we de Brouwersgracht. Omstreeks 1642 werd de gracht gegraven tegelijkertijd met de Nieuwe Prinsengracht (later omgedoopt tot Prinsegracht). Uiteraard dankt de straat en gracht de naam aan een brouwerij. Dat was de in 1643 opgerichte bierbrouwerij De Rode Leeuw.  We zien op het kaartje dat de Brouwersgracht een korte gracht was. Net als zo veel grachten in Den Haag was er een enorme stankoverlast en ontkwam ook deze gracht niet aan demping. Dat gebeurde gelijk met de Prinsegracht in de eerste jaren van de twintigste eeuw.

Op zich valt de demping te begrijpen, maar het is wel erg jammer voor het aanzien van de straat. In plaats van de gracht loopt er nu een trambaan. Huizen aan de Brouwersgracht zijn wel goed bewaard gebleven. Waar de bierbrouwerij is afgebroken in 1850 gebeurde dat gelukkig niet met alle panden in de straat. Zowaar zijn er nog zeventiende-eeuwse huizen te vinden op nummer 6 en 8 en 19 en 19a. Zo krijgen we nog een beetje een idee van hetgeen Daniel gezien heeft en het is romantisch om te denken dat hij in één van die panden gewoond heeft, hoewel daar natuurlijk geen enkel bewijs van is.

Overigens woonde Daniel en zijn vrouw in een straat van redelijke status. De Prinsegracht was aanvankelijk aangelegd om een straat te worden met meer allure dan de Keizersgracht in Amsterdam en zou bewoond moeten worden door de rijken uit Den Haag. Die wilden er echter niet wonen omdat de afstand tot het Binnenhof te groot was. Toch werden er aanzienlijk huizen en bedrijven gebouwd, zo ook op de Brouwersgracht en het waren geen straten voor de armere bevolking. Hoe Daniël als houthakker hier terecht gekomen is, is een raadsel. Het doet vermoeden dat hij beter geboerd heeft dan je zou verwachten op grond van zijn beroep. Mogelijk heeft hij genoten van een erfenis, of is houthakker, later opperman, een understatement en was hij in werkelijkheid (of uiteindelijk) de eigenaar van een bedrijf dat houthakkers in dienst had. Vergelijkbaar met de eigenaar van een bakkersbedrijf die in de aktes dan ook nog vaak aangeduid wordt als bakker.

Raadsel

Hoewel volgens het doopregister van Breda Daniel uit Bunnik komt, is er nog geen doopakte van hem gevonden.

Omdat hun jongste zoon in 1805 in Den Haag gedoopt is en Daniel in 1818 daar overlijdt, is het te verwachten dat het gezin Jansen in 1811 als de achternaam moet worden opgegeven bij het Registres Civiques, in Den Haag woont. Echter komt Daniel niet voor in het register. Niet onder Jansen, noch één van de spellingvarianten daarop.

Als laatste wordt bij het overlijden van Elizabeth op 7 januari 1837 aangegeven dat zij weduwe is van Johannes Jansen. Het kan altijd nog om een andere Elizabeth gaan, maar dat is onwaarschijnlijk omdat er verder geen Elizabeth van Schagen of Schaagen in Den Haag voorkomt.

Bronnen en foto’s: Haags Gemeentearchief, Familysearch, Nationaal Archief, Wiewaswie

Terug naar het schema

menu (afgeschermd)