Hermanus Laurentius Jansen

Hoofdpersoon: Hermanus Laurentius Jansen
Ouders: Daniel Jansen en Elisabeth van Schagen
Geboren: 2 april 1805, Den Haag – Zuid-Holland
Huwelijk: 9 maart 1831, Den Haag – Zuid-Holland
Huwelijkspartner: Cornelia Wilhelmina Johanna van Alff
Overlijden: 19 februari 1856, Den Haag – Zuid-Holland

 

Geboorte

18050428-doop-hermanus-laurentiusHermanus wordt geboren op dinsdag 2 april 1805 in Den Haag en op de 28ste  van die maand gedoopt in de Rooms Katholieke kerk in Den Haag. Hij is de zoon van Daniel Jansen en Elisabeth van Schagen.

Ook op die dag geboren is Hans Christiaan Andersen, die later sprookjes zal schrijven. Het is in Nederland een frisse (4 graden) en regenachtige dag en er wordt een tweede onderwijzer gezocht voor de school van het Departement der Maatschappy Tot Nut van ’t Algemeen, zo valt te lezen in de Haagsche Courant. Het salaris bedraagt 600 gulden jaars.

Huwelijk

Hermanus trouwt op 9 maart 1831 met Cornelia Wilhelmina Johanna van Alff.  Zij is dochter van Pieter Beatrix van Alff en Dirkje Janse geboren in Den Haag op 10 december 1808 en gedoopt in de Rooms Katholieke kerk aldaar een dag later. Het huwelijk wordt zowel in Den Haag als in Breda aangekondigd. De aangifte in Breda wordt onderstaand verklaard.

Getuigen
Alle getuigen bij het huwelijk zijn schoenmakers: Petrus Johannes de Haas – 23 jaar oud,  Joseph Meerloo – 23 jaar oud, Albertus Mijjer – 26 jaar oud,  Dirk van Tol – 72  jaar oud.

 

Kinderen

Voornamen Geboortedatum Geboorteplaats
Elisabeth Diderika Hermina na 26 juni 1830 Den Haag – Zuid-Holland
NN (levenloos geboren) 28 mei 1834 Den Haag – Zuid-Holland
Diderika Louisa 21 juli 1836 Den Haag – Zuid-Holland
Maria Cornelia ca. 1839 Den Haag – Zuid-Holland
Hermanus Daniel Antonie 2 oktober 1840 Den Haag – Zuid-Holland
Pieter Beatrix 31 januari 1843 Den Haag – Zuid-Holland
Louisa Elisabeth november 1845 Den Haag – Zuid-Holland

De opvallende naam Pieter Beatrix komt van de vader van Cornelia. Jongste dochter Louisa Elisabeth overlijdt als ze 8 weken oud is.

Hermanus als getuige

Hermanus Laurentius, die ook vaak Herman Laurens wordt genoemd, is een flink aantal keer getuige bij een huwelijk. Onderstaand een overzicht. Het geeft ons enig inzicht met wie Hermanus omging en met wie hij samenwerkte. Op alle aktes staat hij als schoenmaker vermeld.

Datum Huwelijkspaar Andere getuigen
3 mei 1826 Joannes de Poorter (opperman) en Jacoba van Bijne (naaister) Dirk Kempermans (schoenmaker)
Thomas Lensen  (bloemist)
Hendrik Casper Nieuwenhuizen (smid)
2 mei 1827 Reinier van Rijse (timmerman) en Leena Petri (werkster) Philippus Feltzer (koetsier), Laurens Jansen (oppasser), Johannes Antonius Muller (schoenmaker)
23 april 1828 Petrus Johannes de Haas (schoenmaker) en Gerardina Joanna Eerschot Dirk Coemans (kleermaker), Albertus Mijjer (schoenmaker), Hendricus Soesdorp (schoenmaker)
11 augustus 1830 Joseph Meerlo (schoenmaker) en Fredrika Alida Heskes (naaister) Johannes van Conkelenberghe (schoenmaker), Pieter Schrijder (schoenmaker),  Johannes Albertus van der Spil  (behanger)
17 mei 1837 Henricus Gerardus Ierschot  (schoenmaker) en Francijna Withaak Johannes Carel Friederich (schoenmaker) , IJsbrandus de Haas (timmerman), Godefridus Olierhoek (schoenmaker)
17 mei 1837 Henricus Gerardus Ierschot  (schoenmaker) en Francijna Withaak Johannes Carel Friederich (schoenmaker) , IJsbrandus de Haas (timmerman), Godefridus Olierhoek (schoenmaker)
11 juli 1838 Hendrik Mendelaar (metselaar) en Joanna Barbara Janssen

(ook de naam van Hermanus wordt met dubbel s geschreven. Joanna is de zus van Hermanus)

Johan Herman Berenbroek (smid), Johannes van Kruisen (schoenmaker), Hendrik Verstappen (kleermaker)
12 augustus 1840 Pieter Paulus van Alfen (smid) en Maria Jonkbloedt (naaister)

(Waarschijnlijk is de bruidegom familie van de vrouw van Hermanus hoewel haar naam als van Alff gespeld wordt)

Pieter Beatrix van Alf  (bediende en zwager van Hermanus), Bartholomeus Paulus van Alfen (schoenmaker),  Johannes Marinus Sardijn (schoenmaker)
11 december 1850 Henri Chaigneau (loodgieter) en Anna Cornelia Bakvis (dienstbode) Cornelis Brouwer (loodgieter), Willem Kok (smid), Hendrik Mendelaar (metselaar)

 

Beroep

Schoenmaker

schoenmaker

Hermanus is een aantal malen getuige bij huwelijken. In 1826, 1827, 1828 en in augustus 1830. Hij is dan schoenmaker. Hij trouwt in 1831 en is dan ingelijfd bij de Haagse schutterij. Dan komt hij niet meer in de aktes voor tot de geboorte van het oudste kind in 1836, hij is weer schoenmaker. In 1837 en 1840 is hij weer getuige bij huwelijken en is zijn beroep schoenmaker. Ook in de geboorte- en overlijdensaktes van de kinderen wordt aangemerkt dat hij schoenmaker is. Zo weten we dat hij in ieder geval tot 1850 schoenmaker is.

Schoenen in de 19de eeuw

Aan het begin van de 19de eeuw was de schoenenmode sober. Er werden lage schoenen gedragen van leer of satijn met rechte neuzen en hooguit een klein strikje als versiering. Hoge hakken zag je niet meer.
Rond 1820 kwam er wat meer variatie. Er verschenen enkellaarsjes van leer of soms gedeeltelijk van linnen, met een vetersluiting opzij voor de dames. Dit werden bottines genoemd. De heren droegen soms zwarte en leren laarzen. Na 50 jaar kwam ook de hak weer terug. Zijden schoenen bleven in de mode, voor vooral bruiden of als uitgangsschoen.
De modellen voor de herenschoenen verschilden niet zo veel van de dames; ook heren droegen bottines en deze bleven bijna 100 jaar populair. Daarnaast kwamen puntige schoenen in de mode: rechte neuzen zag je niet meer.

1840 Petit Boutons

Bottines voor dames

 

Schutter

Zie onderstaand het hoofdstuk Hermanus en het leger.

Boekbinder

boekbindenBlijkbaar verandert hij ergens tussen die datum en zijn overlijden van carrière en wordt boekbinder. Zie de overlijdensakte onder aan de pagina. Dat is op zich niet verwonderlijk. Rond die tijd kwam de productie van schoenen steeds meer in handen van de fabrikanten die sneller en goedkoper schoenen konden leveren dan de ambachtslieden die de schoenen met de hand moesten maken.

 

 

Uiterlijk van Hermanus

1824-Nationale militie Hermanus Laurentius Jansen - uiterlijke kenmerken In het document van de Nationale Militie uit 1824 is gelukkig het signalement ingevuld.

Hermanus is 1 el, 6 palm, 3 duim en 5 streep lang. Omdat net vier jaar daarvoor het metrieke stelsel in Nederland was ingevoerd, vertaalt dat naar 1 meter 63,5 cm. Dat was iets kleiner dan gemiddeld voor een man uit een stedelijk gebied rond 1830.

Hij had een ovale gezichtsvorm, breed voorhoofd, ronde kin, gewone neus (wat we ons dan bij gewoon moeten voorstellen), een grote mond en blond haar en blonde wenkbrauwen en blauwe ogen. Verder had hij een pokdalig gezicht.

 

Hermanus en het leger

1830 - inspectie van de schutterij1830 - De opmars van Haagse schutterij in Den Haag naar Breda In het Nationale Militie document valt te lezen dat zijn lotingsnummer hem tot gene dienst heeft verplicht. Om het document te bekijken klik hier.

Toch zien we in de huwelijksakte (zie onderstaand een deel daaruit) dat hij ten tijde van het huwelijk dient in het veld bataljon van de schutterij ‘s-Gravenhage dat gelegerd is in Breda. Dus hoewel hij via de Nationale Militie blijkbaar niet opgeroepen was in 1824, moest hij in 1831 en waarschijnlijk daarvoor al de bak.  Op 16 oktober 1930 vertrok de Haagse schutterij naar Breda. Hermanus was daar vast bij.

Er is bekend dat er in Den Haag en ook in de rest van het land vrijwilligers waren. Misschien was Hermanus er één van.

De vraag is of hij nog mee heeft gedaan aan de tiendaagse veldtocht, waarbij koning Willem I trachtte de afscheiding van de Zuidelijke Nederlanden te voorkomen, wat overigens niet lukte. Hoogstwaarschijnlijk wel, die was in het zelfde jaar als het huwelijk van 2 tot 12 augustus. In de huwelijksakte wordt gesproken over ’thans’, dus hij was op de datum van het huwelijk nog bij de schutterij. Mogelijk blijft hij daar ook een tijd in dienst. Zijn eerste kind wordt geboren in 1836 en waar we hem tot augustus 1830 nog een aantal keer als getuige terugzien, is dat vanaf die datum tot 1837 niet het geval.

Lees hier meer over de tiendaagse veldtocht.

Op de afbeeldingen links is de inspectie van de schutterij te paard te zien. Die vond plaats op de maliebaan in 1830. Op de onderste afbeelding staat de opmars van de Haagse schutterij. Het is het vertrek uit Den Haag op 16 oktober 1830. De schutterij vertrok richting Breda.

1831-Deel huwelijksakte Hermanus Laurentius Jansen
Deel van de huwelijksakte van Hermanus en Cornelia

 

Als hij heeft meegedaan dan is hij onderscheiden met het metalen kruis.

Metalen kruis vrijwilligers Het Metalen Kruis

Het metalen kruis 1830-1831 is een Nederlandse onderscheiding en ereteken dat in 1831 werd toegekend aan zij die aan de Tiendaagse Veldtocht hadden deelgenomen. Het werd ingesteld door Koning Willem I bij Koninklijk Besluit no. 70 van 12 september 1831 en uitgereikt aan allen die in het leger of de Koninklijke Marine aan de krijgsverrichtingen in de jaren 1830 en 1831 hebben deelgenomen.Het kruis met een groen lint is voor de vrijwilligers.

 

Overlijden

Hermanus overlijdt op 19 februari 1856. Hij is niet oud geworden, 50. Op de akte valt te lezen dat hij boekbinder is. Zoon Hermanus is letterzetter, mogelijk werken zij voor dezelfde werkgever.

1856 Overlijdensakte Hermanus Laurentius Jansen
Overlijdensakte van Hermanus

 

Bronnen en foto’s: Haags Gemeentearchief, Wikipedia, Rijksmuseum, Cultuurwijs.nl

 

Terug naar het schema
menu
(afgeschermd)