Drie generaties Morell
Onderstaand informatie over drie generaties Morell. Deze drie generaties zijn de voorouders van Theodora van der Meer die in trouwt met Hermanus Daniel Anthonie Jansen.
In een tijdsbestek van ongeveer een eeuw verhuizen de Morells van Zwitserland naar Duitsland (Noordrijn-Westfalen) naar Gelderland (Wijnbergen, Deutekom, Arnhem) en tenslotte gaat Anna Maria Morell, de moeder van Theodora naar Den Haag. De onderstaande informatie komt grotendeels van de Creyghton & Morel Genealogie en de dank gaat dan ook uit naar de makers daarvan voor de noeste arbeid die het ongetwijfeld gekost heeft om de informatie boven water te krijgen.
Schema
| Joseph Morell ca. 1734 – 1822 |
– | Catharina Gertrudis Becker 1737 – 1826 |
|||||||||||
| | | |||||||||||||
| Theodorus Burchard Morell 1769 – 1806 |
– | Engelberta Blom 1773 – 1832 |
|||||||||||
| | | |||||||||||||
| Hubertus van der Meer 1808 – 1857 |
– | Anna Maria Morell 1806 – 1849 |
Joseph Morell
| Ouders: | Onbekend |
| Geboorte: | ca. 1734 Zwitserland |
| Huwelijk: | 4 januari 1765, Coesfeld – Duitsland |
| Huwelijkspartner: | Catharina Gertrudis Becker |
| Overlijden | 1 februari 1822, Arnhem – Gelderland |
| Beroep | Hoeden- of kleermaker |
Joseph Morell wordt geboren in Zwitserland, althans dat wordt vermeld bij de doopinschrijving van dochter Maria Ludovica. Er staat in de marge “pater switser, mater munsterensis” (vader Zwitsers, moeder uit Münster). Ook in zijn overlijdensakte staat dat hij geboren is in Zwitserland. Om onbekende redenen trekt hij naar Duitsland naar Herbern. Herbern ligt in Noordrijn-Westfalen, in de Kreis Coesfeld vlakbij Münster. Hij ontmoet daar de uit Coesfeld afkomstige Catharina Gertrudis Becker en ze treden aldaar in het huwelijk op 4 januari 1765.
Catharina wordt geboren als dochter van Johannes Christoph Becker en Margarethe Elisabeth Möllman en Rooms Katholiek gedoopt in Coesfeld op 22 december 1737, ze overlijdt in Arnhem op 7 februari 1826. Er staat aangetekend dat ze winkelierster was. Misschien wel in de winkel van haar tweede echtgenoot Theodorus want die heette waarschijnlijk niet voor niets Winkelman. Mogelijk werkte ze al samen met Joseph en had het echtpaar ook een winkel in kleding en de accessoires die er bij hoorden.
Kinderen van Joseph en Gertrudis
| Voornamen | Doopdatum | Doopplaats |
| Joan Joseph | 4 oktober 1766 | Herbern – Duitsland |
| Theodor Burchard | 2 mei 1769 | Herbern – Duitsland |
| Maria Ludovica | 14 mei 1772 | Wijnbergen – Bergh – Gelderland |
| Franciscus Antonius | 30 december 1774 | Deutekom – Gelderland |
| Stephanus | 19 juni 1778 | Deutekom – Gelderland |
Het paar vestigt zich in Herbern en in 1766 wordt een zoon geboren, Joan Joseph, gevolgd door een tweede zoon, Theodor Burchard, roepnaam Dorus, die in 1769 ter wereld komt.
Joseph Morell neemt rond 1770 zijn gezin mee naar Nederland, waar hij zich in Gelderland vestigt als hoedenmaker of kleermaker. Er worden nog drie kinderen geboren, Maria Ludovica in 1772 gedoopt in Wijnbergen (Bergh), Franciscus Antonius in 1774 en Stephanus in 1778, gedoopt in Deutekom.
Over de voorouders van Joseph is nog niet veel bekend. Wel weten we dat er vóór 1700 meerdere families Morel(l) waren in Zwitserland, met name in en rond Bern, Genève en Fribourg, maar een relatie met deze Joseph is nog niet gevonden.
Het Bisschoppelijk Archief in Münster heeft helaas ook geen nadere informatie over de geboortedatum en -plaats van Joseph Morell. Maar er gaan wel geruchten, dat Joseph of zijn vader de bastaardzoon was van een bisschop van Fribourg of Bern. Verder zijn Morel’s in de annalen in Zwitserland voornamelijk bekend als struikrovers en (financiële) bandieten. Wel wordt ook in Zwitserland vermoed dat de Morell familie oorspronkelijk uit Frankrijk komt.
Het is te hopen dat Joseph kleermaker was en geen hoedenmaker. Dat laatste was een beroep met risico. Er werd kwik gebruikt bij het maken van vilten hoeden. Dierenhuiden werden in een bad van kwik-nitraat gelegd, waardoor de stugge haren soepel werden. De hoedenmakers hadden de reputatie van dronkenlappen: ze trilden, praatten met dubbele tong en hadden stemmingswisselingen. Het werd echter allemaal veroorzaakt door de ingeademde kwikdamp, die onherstelbare schade veroorzaakte aan hersenen, zenuwstelsel, lever en nieren. In Engeland ontstond de uitdrukking ‘as mad as a hatter’, in Nederland werd het de ‘hoedenmakersziekte’ genoemd.
Theodor Burchard Morell
| Ouders: | Joseph Morell en Catharina Gertrudis Becker |
| Doop: | 2 mei 1769, Herbern – Duitsland |
| Huwelijk: | 5 november 1797, Arnhem – Gelderland |
| Huwelijkspartner: | Engelberta Blom |
| Overlijden | 3 april 1806, Arnhem – Gelderland |
| Beroep | Kleermaker |
 |
| Begraafboek RK Kerk in Arnhem – 3 april 1804 – Theodorus Morell |
Theodorus trouwt in 1797 met de vier jaar jongere Engelberta Blom dochter van Stephanus Blom en Gerritje Hansen. Engelberta wordt gedoopt op 13 september 1773 in Arnhem. Ze overlijdt aldaar op 60-jarige leeftijd op 25 januari 1832.
Kinderen van Theodorus en Engelberta
| Voornamen | Doopdatum | Doopplaats |
| Franciscus Josephus | 21 november 1798 | Arnhem – Gelderland |
| Gerdina Joanna | 15 maart 1800 | Arnhem – Gelderland |
| Stephanus Theodorus | 25 maart 1802 | Arnhem – Gelderland |
| Johanna Geertruida | 26 maart 1804 | Arnhem – Gelderland |
| Anna Maria | 30 maart 1806 | Arnhem – Gelderland |
Het beroep van Theodoor is kleermaker. Rond 1800 verandert de overdadige mode naar wat bescheidener kledij. Typerend voor vrouwen kleding is dat die gebaseerd wordt op kleding uit de Romeinse tijd. De taille zit hoog, net onder de borsten. Er worden doorzichtige stoffen gebruikt, zoals mousseline en tule. Dames droegen in deze tijd geen jas, maar sloegen een sjaal om. Voor de herenkleding wordt naar Engeland gekeken. De man draagt een strakke kniebroek, een jas met lange achterpanden en een halsdoek, die losjes om het opstaande boord wordt geknoopt. Het kan ook zo zijn dat hij voor de man op de straat kledij heeft gemaakt. Die was niet zo aan mode onderhevig maar moest vooral praktisch zijn.
Er is geen indicatie of de familie Morell een eenvoudig of een wat luxer bestaan had. Het zal wel heel zwaar geweest zijn voor Engelberta die doordat Theodoor op 36-jarige leeftijd overlijdt al weduwe is als ze pas 32 jaar oud is. Anna Maria, het jongste kind, heeft haar vader nooit gekend, ze wordt een paar dagen voor zijn overlijden geboren.
Engelberta trouwt vervolgens met Theodorus Winkelman geboren in Rotterdam. Het paar trouwt in Arnhem op 8 februari 1807 en krijgt een zoon in 1808 en een dochter in 1809. Theodorus overleeft Engelberta.
Anna Maria Morell
| Ouders: | Theodorus Burchard Morell |
| Doop: | 30 maart 1806, Arnhem – Gelderland |
| Huwelijk: | 6 augustus 1834, Den Haag – Zuid-Holland |
| Huwelijkspartner: | Hubertus van der Meer |
| Overlijden | 1949, Den Haag – Zuid-Holland |
Anna Maria is pas een paar dagen oud als haar vader komt te overlijden. Ze is zijn vijfde kind. Al snel trouwt haar moeder weer en krijgt ze een stiefbroertje en stiefzusje. Als ze 28 jaar oud is trouwt ze, in Den Haag, met de twee jaar jongere Hubertus van der Meer. Ze is dan dienstmeid.
Het is waarschijnlijk dat ze in Den Haag werkte en daar Hubertus uit Den Haag ontmoet heeft, hoewel ze volgens het bewijs van onvermogen in de huwelijkse bijlagen woont in Arnhem in sectie D nummer 353 dat in bezit is van het Burgerweeshuis aldaar. Dat is op te maken uit de kadastrale gegevens van 1821, de oorspronkelijke aanwijzende tafels. Het betreffende pand lag bij de Broekstraat ter hoogte van het huidige station.
Op het moment van het huwelijk dient Hubertus bij Afdeling 17 van de Infanterie. Hij was ingeloot bij de Nationale Militie en zijn dienstplicht periode is nog niet voorbij. Het leger in de vorm van de Kolonel van de betreffende Afdeling geeft ‘welwillend’ toestemming voor het huwelijk, maar er zijn wel een paar ‘kleine’ voorwaarden die te lezen zijn in de onderstaande akte.
 |
| H:VD Meer 17 Afdeeling InfanterieDe Kolonel kommandeerende bovengemelde Afdeeling verleent mits deze permisse aan den fuselier Hurbertus van der Meer (??? van 1826) tot het aangaan van een wettig huwelijk met Maria Morel; onder verband echter dat zij hem nimmer volgen noch(?) ten laste van het Korps zal mogen komen.Tilburg den 13 Julij 1834De Kolonel voornoemdNB Na de voltrekking van het huwelijk, zal aan den Korps Kommandant daarvan kennis worden gegeven. |
Kinderen van Anna Maria en Hubertus
| Voornamen | Geboortedatum | Geboorteplaats |
| Johanna Maria | 7 maart 1836 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Engelina | 5 juni 1838 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Maria | 28 mei 1840 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Maria | 4 juni 1841 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Theodora | 22 oktober 1842 | Den Haag – Zuid-Holland |
Haar moeder overlijdt twee jaar voor haar huwelijk. Anna Maria wordt zelf ook niet oud en overlijdt op 42 jarige leeftijd in Den Haag.
| Bronnen en foto’s: cultuurwijs.nl, het Gelders Archief, Haags gemeentearchief, Genealogie Jos Maissan, Stichtingreverence.nl, Kadastrale gegevens Arnhem 1821, beeldbank.cultureelerfgoed.nl |
| Stamreeksschema Jansen |
| Theodora van der Meer |
| menu (afgeschermd) |