| Ouders: | Aede Aedes Pasma en Antje Berends van der Ley |
| Geboren: | 2 februari 1812, Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Huwelijk: | 5 mei 1842, Ferwerderadeel – Friesland |
| Huwelijkspartner: | Dieuwke Jans Postma |
| Overlijden: | 19 juni 1890, Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
Geboorte en jeugd
Aede wordt geboren op 2 februari 1812 in Marrum. Zijn ouders zijn Aede Aedes Pasma en Antje Berends van der Ley. Zijn ouders laten hem zeven dagen na zijn geboorte dopen in de Hervormde kerk in Marrum.
 |
Huwelijk
Op 5 mei 1842 treedt Aede in het huwelijk met Dieuwke Jans Postma. Hij is 30 jaar oud, zij is 24.
 Op de huwelijksdag wordt er geadverteerd in de Leeuwarder Courant door een ‘expert’ op het gebied van ogen. Het voorschrijven van een bril door de beste man behoort niet tot de verwachtingen.
Nederland kent in dat jaar zo’n drie miljoen inwoners en helaas is dit het jaar dat de tweede cholera epidemie van de negentiende eeuw losbreekt in Nederland. Aede en Dieuwke hebben geluk dat ze niet in een stad wonen. Cholera wordt vooral verspreid door vervuild water en ook vervuild voedsel en dan liep je op het platteland minder risico. Pas in 1854 werd de manier van verspreiden ontdekt. Friesland in het algemeen werd veel minder hard getroffen dan Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht. |
Dieuwke Jans Postma
Dieuwke wordt geboren op 25 september 1815 om 20:00 in Westernijkerk. In de akte staat Nijkerk, maar officieel heet dit plaatsje dat deel uitmaakt van Marrum Westernijkerk. Ze is de dochter van Jan Jans Postma en Saestke Jans Schipper. Vader Jan is gardenier. Een gardenier is een tuinder.
Ze is het vierde kind in het gezin. Haar oudste broer heet Jan, vernoemd naar zijn beide pakes, haar oudste zusje heet Sjoukje, vernoemd naar haar beppe van moeders kant. Het broertje dat een jaar voor haar wordt geboren en vernoemd wordt naar de pake van zijn moeder, Siebe, overlijdt al na 19 dagen, dus die heeft ze nooit meegemaakt.
Zelf wordt ze vernoemd naar de moeder van haar moeder Dieuwke Sybes Klaver.
Na haar wordt Andries geboren, vernoemd naar Andrys Jans de pake van zijn vader en de benjamin uit het gezin die in 1820 geboren wordt heet weer Siebe.
Ze verhuist als kind een aantal keer. Vader Jan is gardenier, maar wordt ook aangeduid als arbeider, dus hij zal wellicht seizoensarbeid bij diverse boeren gedaan hebben. Ver weg trekt het gezin nooit, ze wonen in Ferwerd, Westernijkerk en Marrum.
Bovenstaand de kerk van Westernijkerk en de omgeving.
Als Dieuwke volwassen is en net getrouwd is met Aede, is ze verkoper in een akte samen met zusje Sjoukje en broers Andries en Siebe die dan beiden boerenknecht zijn. Het lijkt er op alsof ze verkopen uit erfenis, maar wat het precies is en van wie ze dan erven is niet duidelijk. Ze wordt overigens in de akte Douwke genoemd en echtgenoot Aede wordt aangeduid als Ede Edes Pasma.
Ze overlijdt op 12 augustus 1876, ze is dan 60 jaar oud. Haar jongste zoon Sybe is dan nog maar net volwassen, hij is 19 jaar oud als ze sterft. Dieuwke maakt dan ook zijn bruiloft in 1884 niet mee, noch die van dochter Antje, die pas in 1885 in het huwelijk treedt.
Kinderen
| Voornamen | Geboortedatum | Geboorteplaats |
| Aede | 12 februari 1842 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Jan | 7 november 1844 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Antje | 30 november 1848 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Antje | 15 augustus 1854 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
| Sijbe | 25 september 1857 | Marrum, Ferwerderadeel, Friesland |
Antje, geboren in 1848, overlijdt in juni 1853 op vierjarige leeftijd.
Van zoon Aede, die in 1918 op 74-jarige leeftijd in Hallum overlijdt, staat er een vermelding van zijn overlijden in het Hollandsch Nieuwsblad voor het Algemeen Belang op 26 april 1918. Zijn beroep was arbeider.
Zoon Jan overlijdt op 13 januari 1911 in Marrum. Hij is 66 jaar oud geworden.
Huren van een huis
Hij komt voor in een akte van 10 oktober 1876 waarin hij huurt van de familie Westerhuis uit Marrum. Mogelijk heeft de overeenkomst te maken met het overlijden van zijn vrouw Dieuwke. Twaalf jaar eerder, op 14 oktober 1864, huurt hij ook een huis en staat in een akte als huurder vermeld. Er is een aantal verhuurders, maar niemand van de familie Westerhuis. Het kan toch om hetzelfde huis gaan en het contract wijzigt omdat het nu alleen met Aede afgesloten is en niet met beide echtelieden, of Aede verhuist na de dood van zijn vrouw. Ook kan het gehuurde overgegaan zijn in andere handen bijvoorbeeld door vererving omdat nu Westerhuis niet wordt vermeld.
Het huisje op de foto staat niet in Marrum en is dus niet het huis dat Aede huurde, maar het is wel uit de buurt van Marrum en uit de tijd van Aede.
Beroep
Boerenknecht
Bij zijn huwelijk is hij boerenknecht, dat staat in de akte genoemd. Uiteraard in de omgeving een veel voorkomend beroep. Vaak ook verricht als seizoensarbeid. het kwam regelmatig voor dat niet alleen de vader, maar het hele gezin in de warmere maanden het inkomen voor een heel jaar moest bijeengaren. Het lijkt er op alsof Aede dan ook al snel en wijselijk een ander beroep kiest voordat hij kinderen heeft.
Arbeider
Op alle geboorteaktes van zijn kinderen staat hij te boek als arbeider. Dat is een vaag begrip, dus we weten niet precies wat hij deed. Het kan landarbeider geweest zijn, maar ook andere arbeid geweest zijn. Eigenlijk is het laatste het meest aannemelijk, omdat hij voorheen als boerenknecht te boek stond. Dan had dat toch aangehouden kunnen worden. Wellicht werkte hij voor zijn vader, maar dan was de aanduiding guardenier misschien meer op zijn plaats geweest.
Dan is het meest aannemelijk dat hij werkte voor één van de vele cichoreifabrieken (sukereifabryken) in Marrum. Marrum was bekend om de verbouw van koffie-cichorei. In 1840 telde het dorp nog 19 cichoreifabriekjes, maar er zijn er meer geweest. De gedroogde cichoreiwortel werd er gemalen, waarna het werd verkocht om te worden gedronken in plaats van koffie.
Sinds de 19e eeuw wordt van de gemalen en gebrande wortels van cichorei een cafeïnevrije drank gemaakt waarvan de ietwat bittere smaak lijkt op die van koffie. In de Franse tijd, rond 1800, was deze cichoreikoffie of peekoffie in Nederland populair geworden. Cichorei werd veel in Friesland geteeld en gedroogd. In oorlogs- en crisisjaren, vooral 1940-1945, werd deze surrogaatkoffie bij gebrek aan echte koffie op grote schaal gedronken, waarbij echter de opwekkende werking van de cafeïne ontbrak. Ook werd vaak een beetje ‘peekoffie’ aan echte koffie toegevoegd als smaakversterker. Het product is nu weer in opkomst als een cafeïnevrije koffie. In Blija ten oosten van de kerk achter het eerste pand van de Voorstraat stond de cichorei-eest, in 1927 door Ids Wiersma getekend als een lange schuur met aan de noordzijde een verhoogd gedeelte met twee rookafvoeren voor de droogovens. Zie de afbeelding. |
Overlijden
 |
| Bronnen en foto’s: Alle Friezen, Tresoar, Wikipedia, erfskipterpdoarpen.nl, marrumonline.nl, Marrum door de eeuwen heen geschreven door Henk Hoekstra, Ferwerd online |
| Terug naar het schema |