Johannes Gerardus Mallé

Hoofdpersoon: Johannes Gerardus Mallé
Ouders: Simon Malley en Cornelia Schuyl
Geboorte: 16 oktober 1768, Den Haag – Zuid-Holland
Huwelijk 1: 13 maart 1796,  Den Haag – Zuid-Holland
Huwelijkspartner 1: Christine Koelega
Huwelijk 2: 25 januari 1837,  Den Haag – Zuid-Holland
Huwelijkspartner 2: Evertje Staartjes
Overlijden: 13 april 1848, Den Haag – Zuid-Holland

Geboorte

1832 - bijlage huwelijk Geertruij dochter van Johannes Gerardus MalleeIn de onderstaande aktes kunnen we zien dat Johannes Gerardus Rooms Katholiek gedoopt wordt als Gerardus en ook bij de inschrijving bij het eerste huwelijk Gerardus genoemd wordt. Pas later wordt zo af en toe de naam Johannes toegevoegd. Het is niet duidelijk waarom dat gebeurt. Rechts zien we een voorbeeld. Bij het huwelijk van dochter Geertruij in 1832 wordt Gerardus, Johannes Gerardus genoemd en bij de huwelijkse bijlagen is een document waarin het overlijden van zijn vrouw Christine bevestigd wordt. Er staat huisvrouw van Johannes Gerardus Mallee.

We weten wel dat twee zoons van Gerardus en Christina, Johannes Christiaan heten en beiden op jonge leeftijd (3 maanden en 2 maanden oud) overlijden. Misschien is dat een reden geweest om de naam toe te voegen? Mogelijk ook omdat hij een jongere broer heeft die zo heet. Wellicht is die (ook) vroeg overleden? Nog een reden kan zijn dat de peter van Gerardus ook Johannes Gerardus heet, Johannes Gerardus Lotter.

Een ambtelijke vergissing kan het niet geweest zijn, want we zien hem de naam Johannes Gerardus een aantal maal gebruiken en als bode kon hij lezen en schrijven.

 17681016 - doopinschrijving Boskant kerk - Gerardus Mallée
Doopinschrijving. Gerardus is gedoopt in de Boskantkerk

 

De Boskantkerk

1910 - Boskantkerk Den Haag - InterieurIn 1713 stelde de Franse ambassadeur in den Haag zijn kapel aan de Prinsessegracht ter beschikking voor openbare Missen. Sinds die tijd konden katholieken gaan kerken aan ‘de boskant’ (de rand van het Haagse Bos) zoals dat werd genoemd.
1850 - Boskant kerk
De kerk was in Den Haag de eerste plaats van openbare katholieke eredienst na de reformatie. Helaas werd de Boskantkerk (die officieel sinds 1768 de Antonius van Padua kerk heet) zwaar beschadigd door het bombardement op het Bezuidenhout in de Tweede Wereldoorlog en moest worden afgebroken.
Links een foto uit 1910 van het interieur van de kerk.
Rechts een prent uit 1850. dus uit de tijd van Gerardus.

Huwelijk

Gerardus trouwt op 13 maart 1796 met Christine of Christina Koelega of Coelega. Christine wordt gedoopt op 13 november 1774 in Den Haag. Ze is dus 6 jaar jonger dan Gerardus. Haar vader heet Adrianus, haar moeder Geetruy van der Heyden. Over de stamreeks Koelega is door anderen het nodige uitgezocht. De voorouders van Christine lijken voornamelijk uit Den Haag te komen. De stamvader is Jacob Coelegauw, overleden in 1747 in Den Haag.

 17960228 - inschrijving huwelijksregister aankondiging Gerardus Mallé en Christine Koelega
Aantekening in het register van ondertrouw van 28 februari 1796. Er valt te lezen dat Gerardus en Christine op 13 maart getrouwd zijn, maar vooral dat de bruidegom Roomsch is en de bruid Gereformeerd.

Christine overlijdt op 56 jarige leeftijd op 7 april 1831. Zes jaar na haar overlijden trouwt Gerardus op 68 jarige leeftijd met de 62-jarige Evertje. Gelukkig kan het echtpaar nog 11 jaar van het huwelijk genieten. Gerardus overlijdt op 79 jarige leeftijd, Evertje overleeft hem.

Kinderen

Uit het tweede huwelijk uiteraard geen kinderen.

Eerste huwelijk met Christine Koelega

Voornamen Geboortedatum Geboorteplaats
Simon Hendrik 28 oktober 1793 Den Haag – Zuid-Holland
Gerardus Andreas 16 juli 1796 Den Haag – Zuid-Holland
Johannes Christiaan 1 januari 1798 Den Haag – Zuid-Holland
Adreanus Theodorus 3 oktober 1799 Den Haag – Zuid-Holland
Geertruij Christina 30 november 1801 Den Haag – Zuid-Holland
Johannes Christiaan 12 maart 1804 Den Haag – Zuid-Holland
Pieter 24 februari 1806 Den Haag – Zuid-Holland
Johannes Christiaan 18 april 1807 Den Haag – Zuid-Holland
Johanna Christina 11 juni 1808 Den Haag – Zuid-Holland
Christina Maria 4 juli 1810 Den Haag – Zuid-Holland
Antonie Martinus 9 oktober 1812 Den Haag – Zuid-Holland
Maria 1 april 1815 Den Haag – Zuid-Holland
Willem Christiaan 15 juli 1817 Den Haag – Zuid-Holland

Christine en Gerardus krijgen 13 kinderen in een tijdsbestek van nog geen 24 jaar. Helaas overlijdt een aantal kinderen al jong. In ieder geval de twee zonen die Johannes Christiaan heten, maar waarschijnlijk ook Pieter en Maria. Het eerste kind, Simon Hendrik, wordt voor het huwelijk geboren. Toch zal het wel de oudste zoon zijn, gezien de naam Simon, hij is dus vernoemd naar de vader van zijn vader, wat gebruikelijk is voor de oudste zoon.

In jaren in het eerste kwart van de negentiende eeuw wordt er maandelijks een boekje uitgegeven met een nogal omvangrijke titel. In de editie van April 1815 wordt de geboorte van Maria vermeld. Zie de afbeeldingen. In het boekje over 1817 zien we de geboorte van Willem Christiaan vermeld staan, zoon van Gerhardus Mallée en Christina Koelega.

In het boekje van 1814 wordt de ondertrouw van zoon Simon Hendrik met Adrienne Jeanne Guillemine Mosset, ook geboren en getogen in Den Haag vermeld. De ondertrouw vindt plaats in december. In hetzelfde boekje staat het overlijden van Elisabeth Mallé, 1 jaar oud, uit Kortenbosch. Elizabeth is mogelijk ook een dochter. Als dat het geval zou zijn, dan weten we waar het gezin Mallée woonde in 1814.

Kinderen in de krant

Er is een aantal krantenberichten bewaard gebleven waarin de kinderen van Gerardus en Christine een rol spelen.


Daarbij valt op dat Adreanus in 1830 vrijwillig heeft gediend ten tijde van de Belgische opstand en de Tiendaagse Veldtocht. Wellicht is hij Hermanus Jansen tegengekomen die hetzelfde deed. Zie de pagina over Hermanus Jansen en de pagina over de Tiendaagse Veldtocht. Andreanus was tamboer, dat is te lezen in de Nederlandsche Staatscourant van 18 januari 1841 waar hij verschijnt op de lijst van mannen die hun aandenken aan deze strijd nog niet hebben uitgereikt gekregen.

Ook heeft zoon Simon Hendrik nogal een roerig huwelijk dat eindigt in een scheiding en zo te zien een ruzie in 1842. In 1842 en zelfs nog in 1843 verschijnen er krantenberichten over de uitgesproken scheiding en van de ex-eega van Simon te vergelijken met het krantenbericht van 6 april. Simon zelf lijkt (wijselijk?) de stilte te bewaren. In 1840 zoekt hij een huis op stand.

In 1845 krijgt stadsonderwijzer Mallee hoog bezoek. De stadsonderwijzer is zoon Antonie Martinus. Een week later wordt hij weer genoemd. Hij wordt nu bezocht door de in onderstaand knipsel genoemde lieden. In 1851 wordt hij weer bezocht door hooggeplaatsten, hoewel dat minder aansprekende namen zijn.18450818 - Hoog bezoek voor Antonie Mallee - onderwijzer

 

 

 

Gebaseerd op de krantenknipsels lijkt het er op dat de familie Mallée tot de (gegoede) middenstand behoorde. Hoewel Gerardus zelf niet in de krant verschijnt is hij toch bode en dat was een beroep met aanzien. Hij heeft een zoon die onderwijzer is en hoog bezoek krijgt. Hoewel zoon Simon in een vechtscheiding belandt, is er blijkbaar wel iets om over te vechten, dus ook die was niet arm.

Van de meeste andere kinderen weten we ook het beroep of het beroep van de partner: Gerardus wordt wagenmaker, Adrianus wordt na zijn vrijwillige deelname aan de strijd tegen de Belgen stratenmaker, Geertrui trouwt met een verver, Johanna huwt een timmerman, Christina een wijkbediende (wijkagent), Maria trouwt een behanger en Willem wordt Timmerman.

Kind Krant en datum Knipsel
Simon Hendrik Dagblad van ’s Gravenhage
14 september 1840
18400914-Simon Mallee plaatst een advertentie in het Dagblad van 's Gravenhage
Adreanus Theodorus Nederlandse Staatscourant
18 oktober 1841
18410118-Nederlandse Staatscourant-bewijzen van aandenken-Andreas Mallee

18410118-Nederlandse Staatscourant-bewijzen van aandenken-Adrianus Mallee 2

Simon Hendrik Dagblad van ’s Gravenhage
6 april 1842
18420406 - Dagblad van 's Gravenhage - Simon Hendrik in scheiding
Simon Hendrik Nederlandse Staatscourant
18 april 1842
18420418 - Dagblad van 's Gravenhage - Simon Hendrik gescheiden
Antonie Martinus Dagblad van ’s Gravenhage
11 augustus 1845
18450811 - Hoog bezoek voor Antonie Mallee - onderwijzer
Antonie Martinus Dagblad van ’s Gravenhage
16 augustus 1852
18520816 - Hoog bezoek voor Antonie Mallee - onderwijzer

 

Lapstraatje

1930 - Annastraat - heette vroeger het LapstraatjeWe weten uit de overlijdensinschrijving van Johannes Christiaan uit 1804 dat het gezin toen in het lapstraatje woonde. Het lapstraatje werd voorheen eerst (H)Anna Wittestraat genoemd, daarna Lapstraat, in ieder geval in de periode 1730 – 1804 Lapstraatje, later Annastraat en zo heet de straat nu nog. 1730 - beschrijving lapstraatje
Links een foto van de Annastraat uit 1930.
Rechts een omschrijving van het Lapstraatje uit 1730.

 

 

 

Beroep

1804 - Bodebus Den Haag

Johannes Gerardus wordt in vroegere aktes aangeduid als pakketdrager, later als bode. Rechts zien we een zogenaamde bodebus. Dit woord is afgeleid van de koker, bus, waarin het bericht door de bode vervoerd werd. Later werd dit een soort wapen dat door de bode op de borst of aan de riem gedragen werd. De bodebus rechts is van zilver gemaakt door A. Wegman in 1804. Alle bodes van het Haagse stadsbestuur droegen dit draagteken op de borst om herkent te worden als bode, dus ook Gerardus (hij heette toen al Johannes Gerardus) zal deze bodebus gedragen hebben.

Het beroep bode

Vóór 1800

In de tijd van Gerardus communiceerden landsheren en bestuurders met elkaar via brieven die werden bezorgd door boodschappers. Omdat men zeker wilde zijn dat de berichten in goede orde werden bezorgd bij de juiste bestemming, stelden zij speciale beëdigde beambten aan die deze bezorging als taak hadden. Het beroep van stadsbode was niet geheel zonder gevaar. Hij moest soms reizen door weer en wind en over vaak slecht onderhouden wegen, waar hij ook nog het gevaar had dat hij beroofd kon worden. En indien hij een slechte boodschap moest bezorgen liep hij het risico om zelf de woedende reactie te moeten incasseren.

De taken van de stadsbode, later gemeentebode, bleven niet beperkt tot het bezorgen van documenten en berichten. Omdat de stadsbode een beambte was die betrouwbaar diende te zijn, was deze ook zeer geschikt om te dienen als deurwaarder. Behalve betrouwbaar diende de bode voor de uitoefening van zijn taken ook te kunnen lezen en schrijven. Vanaf de 17e eeuw raakt de stadsbode steeds meer betrokken bij werkzaamheden op het stad- of dorpshuis.

Stadsalmanak

In de achttiende eeuw krijgen veel stadsbodes aanvullende inkomsten door stadsalmanakken uit te geven. Zij waren door hun werk van veel zaken goed op de hoogte en werden een bron van informatie. De boekjes voorzagen een wie-is-wie in het stadsbestuur en boden daarnaast aanvullende informatie zoals een kalender. Men vond er gegevens over de marktdagen, de getijden van de zee en de tijden van zonsopkomst en ondergang. Daarnaast boden ze onder meer kronieken, proza of poëzie ter ontspanning.

Het wapen van Den Haag

OoievaarSinds ons land een koninkrijk is (vanaf 1814) behoort elke gemeente een wapen te hebben dat door de Hoge Raad van Adel is goedgekeurd. Zo ook de gemeente Den Haag. Vanaf 1816 ligt het uiterlijk van het gemeentewapen officieel vast en de omschrijving ervan luidt sinds 1954 – toen er een kleine aanpassing plaatsvond – als volgt:

‘In goud een stappende ooievaar van natuurlijke kleur, houdende in dezelfs bek een paling van sabel (zwart). Het schild gedekt met een antieke gravenkroon en gehouden door twee omziende leeuwen van goud’.
Kort voor 1816 was het wapen van Den Haag ook al eens officieel vastgesteld en nog wel door keizer Napoleon zelf, namelijk op 26 oktober 1811 toen Den Haag na inlijving van het koninkrijk Holland bij Frankrijk verheven werd tot ‘bonne ville de l’empire’.

Waarom de Haagse Ooievaar?

Den Haag gebruikte dus de Haagse ooievaar als wapen. Maar waarom de ooievaar? De ooievaar staat bekend als een geluksbrengende vogel. Vanouds komt deze trekvogel veel in deze streek voor. Men behandelde deze dieren met veel respect; ze werden verzorgd en gevoed. Er was zelfs een speciale oppasser voor de ooievaars!

De reden van de verering en daaraan verbonden opneming van de ooievaar in het wapen is niet overgeleverd. Waarschijnlijk heeft Den Haag meegedaan met een traditie, die in de Middeleeuwen bij steden bestond om een mascotte te hebben en de geluksbrengende ooievaar, die hier nestelde, gekozen als symbool.

Bronnen en foto’s: Haags Gemeente Archief, Wikipedia, Haags Historisch Museum, Wikipedia, Family Search

 

Stamreeksschema Jansen Mallee
menu
(afgeschermd)