| Hoofdpersoon: | Hermanus Daniel Antonie Jansen |
| Ouders: | Hermanus Laurentius Jansen en Cornelia Wilhelmina Johanna van Alff |
| Geboorte: | 2 oktober 1840, Den Haag – Zuid-Holland |
| Huwelijk: | 23 augustus 1865, Den Haag – Zuid Holland |
| Huwelijkspartner: | Theodora van der Meer |
| Overlijden: | 7 september 1889, Gouda – Zuid-Holland |
Geboorte
Hermanus Daniel Antonie staat er op de onderstaande geboorteakte. Zoals dat wel vaker het geval is, worden er later nogal wat varianten op die namen in de aktes aangetroffen. Zo wordt Daniel ook wel geschreven als Daniël en Antonie wordt Antonius of Anthonius. Bij zijn huwelijk wordt wel de naam uit de geboorteakte aangehouden. Aangezien Hermanus toen letterzetter was en dus kon lezen en schrijven, gaan we ervan uit dat de spelling van de namen in de geboorteakte ook is zoals de ouders het bedoeld hebben en de correcte spelling.
De naam Hermanus komt van zijn vader, die ook zo heet, de naam Daniel is de naam van de vader van vader Hermanus. Waar de naam Antonie vandaan komt is niet zeker, maar opa Daniel gebruikt de naam voor zijn kinderen (ook in de vrouwelijke vorm). Mogelijk is het de naam van de vader van opa Daniel. In de familie van moeder Theodora komt de naam zo te zien niet voor, ook niet in de vrouwelijke vorm.
 |
| Geboorteakte van Hermanus Daniel Antonie |
Huwelijk
Op 23 augustus 1865 treedt Hermanus in het huwelijk met de twee jaar jongere Theodora van der Meer. Er staat een huwelijksaankondiging in Het Dagblad voor Zuid-Holland en ‘s-Gravenhage in de oplage van 13 augustus. 
Zij is dan 22 jaar oud en minderjarig. Omdat haar beide ouders overleden zijn, tekenen er twee voogden voor haar op de akte: Dirk Erkelens, metselaar en Hendrik Oldersom, zonder beroep. Dirk Erkelens is haar zwager, de echtgenoot van oudere zus Engelina.
Het is een vruchtbaar huwelijk, de eerste vier kinderen worden in een tijdsbestek van vijf jaar geboren, allemaal jongens. Het eerste kind, Hermanus Hubertus komt al drie maanden na de huwelijksdatum te wereld. De benjamin wordt in 1885 geboren, zoon Paulus.
In 1889 gaat het helemaal mis, want dan komt het hoofd van het gezin en de kostwinner Hermanus te overlijden. Zie hoe het Theodora verder vergaat op de pagina die aan haar gewijd is.
Voor een overzicht van gebeurtenissen in Den Haag ten tijde van het huwelijk van Hermanus en Theodora klik hier.
Kinderen
| Voornamen | Geboortedatum | Geboorteplaats |
| Hermanus Hubertus | 20 november 1865 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Hubertus Johannes | 12 januari 1867 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Daniël Johannes | 26 februari 1869 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Hendrik | 7 maart 1870 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Engelina Theodora Paulina | 4 maart 1873 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Paulina Maria Anna | 24 februari 1874 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Theodorus Paulus | 15 april 1875 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Paulus Theodorus | 1 april 1878 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Theodora Engelina | 11 november 1876 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Paulina Jeanne Maria | 1 juli 1881 | Den Haag – Zuid-Holland |
| Paulus Hendrik | 25 juni 1885 | Den Haag – Zuid-Holland |
De volgende kinderen overlijden heel jong:
Engelina Theodora Paulina geboren in 1873. Ze overlijdt als ze 4 maanden oud is op 16 juli 1873.
Paulina Maria Anna geboren in 1874. Overleden op 25 september 1874, ze is dan 7 maanden oud.
Theodorus Paulus geboren in 1875. Overlijdt als hij 3 maanden oud is op 26 juli 1875.
Paulus Theodorus geboren in 1878. Hij overlijdt op 2 september 1878 als hij pas 5 maanden oud is.
De naam Paulus lijkt belangrijk te zijn. Waarschijnlijk is dit een vernoeming van de broer van Herman Paulus Hendrik die op 35 jarige leeftijd overlijdt (16 maart 1887).
Beroep
Hermanus is letterzetter. Dat valt te lezen in een geboorteakte uit 1864 waarbij Hermanus getuige is, ook op twee trouwaktes waarbij hij ook als getuige staat aangemerkt uit 1872 en 1875.
De letterzetter is werkzaam in dat deel van het drukkersbedrijf, dat men de hoog- of boekdrukkerij noemt.
In de tijd van Hermanus zal er met de hand gezet zijn, handzetterij. Handzetterij is het bijeenrapen van letters en lettertekens om zetsels te vervaardigen. De letters worden bewaard per soort en per grootte in laden, die in de grafische wereld kasten heten, zie de foto bovenaan de pagina. Een letterlade is verdeeld in een boven- en een onderkast, die een geheel vormen en waarin de letters niet in alfabetische volgorde worden opgeborgen, maar volgens een systeem van praktische overweging. In de bovenkast worden o.a. de kapitalen (hoofdletters) bewaard, in de onderkast de kleine letters, leestekens en het letterwit, waarmee men de ruimte tussen de woorden opvult.
Het gereedschap van een letterzetter bestaat onder andere uit:
|
Zethaak
|
Galei
|
Touwtje en els
|
Functies
Verschillende functies (in de tijd van Hermanus) zijn:
*De leerlingzetter begint met het distribueren van gebruikte zetsels, ze terugleggen op de goede plaatsen in de kasten.
*De platzetter zet vooral platte teksten, d.w.z. de teksten voor kranten, tijdschriften, boeken, polisvoorwaarden e.d., een bezigheid die later in belangrijke mate door zetmachines werd overgenomen.
*De smoutzetter vervaardigde zetsel voor meer gecompliceerde objecten als handels-, reclame- en familiedrukwerk.
*De tabelzetter zette met de hand staat- en tabelwerk: formulieren, cijfertabellen, statistieken, kasboeken e.d.
Beroepsrisico
Het was een eerzaam beroep, letterzetter. Deze moest nauwkeurig te werk gaan en goed kunnen lezen en daarmee was het zeker niet een van de minste beroepen die je kon uitvoeren. Het is niet direct te verwachten, maar het was niet een vak zonder risico’s. Dat had vooral te maken met de stoffen die vrijkwamen uit de inkt. Zo hing er in de drukkerijen veel loodstof in de lucht en het kwam regelmatig voor dat de werknemers hieraan overleden. Loodstof veroorzaakt allerlei nare klachten zoals:
Aantasting bloedvorming wat bloedarmoede kan veroorzaken en dat uit zich in vermoeidheid
Aantasting gladde spieren bloedvaten en darmen(darmkolieken)
Aantasting van het zenuwstelsel(hersenen) resulterend in hoofdpijn, depressie, paniekaanvallen, verminderde eetlust later ook verlammingen.
Getuige
Hermanus wordt een aantal keer in aktes genoemd als getuige.
| Jaar | Gebeurtenis | Info over Hermanus in de akte |
| 1864 | Geboorte van Wilhelmus Franciscus Fonderie, een zoon van zijn zus Diederica Louisa Jansen en van Wilhelmus Christiaan Fonderie, baardscheerder | Beroep van Hermanus is letterzetter, hij is 24 jaar oud |
| 1872 | Huwelijk tussen Johannes Jacobus Kruller, letterzetter en Maria Gijzeman | Hermanus is 33 jaar oud en nog steeds letterzetter, dus vast collega van de bruidegom |
| 1875 | Huwelijk tussen Petrus Joseph Bender, koopman en Johanna Elizabeth Brugger, dienstbode | Hermanus is 34 jaar oud en letterzetter. Relatie tot het bruidspaar is vooralsnog onduidelijk |
Overlijden
Hermanus overlijdt in Gouda op 6 of 7 september 1889. Hij wordt op 7 september opgehaald uit de Fluweelensingel aldaar. Bij overlijden is Hermanus pas 48 jaar oud, hij laat een heel gezin achter, waarvan het jongste kind, Paulus, nog maar 3 jaar oud is.
Op 8 september staat er een rouwadvertentie in de Haagsche Courant.
Ga naar de speciale pagina over het overlijden van Herman
| Datum | Adres | Uitleg | Foto |
| 8 september 1889 | van Dijckstraat 44 | In de rouwadvertentie staat dat het woonadres van de familie de van Dijckstraat 44 is. Deze straat ligt in de Schilderswijk. Rechts een foto van de straat gemaakt in 1930.
Theodora schrijft ook in het bericht dat Herman 7 kinderen achterlaat. Dat zijn: |
 |
| Bronnen en foto’s: genealogie-info.nl, Haags Gemeentearchief, Familysearch, Drukkunstmuseum, Museum Plantin-Moretus, emday.nl, Wikipedia, historie.hdpnet.nl, Foto van de Fluwelensingel van Gouwenaar, Wikipedia, Streekarchief Midden Holland |
| Terug naar het schema |
| menu (afgeschermd) |